KA NONGMUNA THUP-ADONG KYNTOKAM- 7 bala thoh da u bah Raphael Warjri

Shillong, Lber 11: Dkhot (78) :- Kumba la peitshin ha ka bishar ba mynshwa, ka iingbishar ka kam kotbor ban phah lamkynto sha ka shlem thawaiñ ban thaw aiñ halor kano kano ka bynta.

Wat la katta, ka Kliar-iktiar Jied-lamkhmat na ka bynta ban pynbiang ka jingiakhun ba marbiang hapdeng ki seng bad kyrtong ba iakhing markynti ha ka jied-lamkhmat bad ban khmih ba ka jinglong sngur jong ka kam jied-lamkhmat kan ym byrsieh, kat kumba ju ai jingbthah katkum ka Nongmuna Thup-adong Kyntokam.

Ka thymmei bor ha ka ba ka Kliar-iktiar ka pynmih kita ki hukum ka dei ka Dkhot-tip-aiñ (Article) 324 jong ka Riti Synshar, ka ba kynto ia ka Kliar-iktiar ban pynlong ia ka Jied-lamkhmat ka ba laitluid bad shida. Ka long  ka ba deikhmih kumjuh ban pdiang ba ka Kliar-iktiar Jied-lamkhmat kam lah ban ai hukum lada ka phang  ha ka hukum jong ka Kliar-iktiar la kynthup ha ka biang-tara thawaiñ.

Dkhot (79) :- Namarkata, lada ñiew ba ym don kyndon aiñ ka ba synshar da lade hi halor ki sker jong ka dulir-juban-tyrwa jied-lamkhmat, la kyntu ia ka Kliar-iktiar Jied-lamkhmat ban thaw jingkdew lynti na ka bynta kata da ka ba syllok lang bad baroh ki seng saiñpyrthei ba la ithuh ha kano ka khep ba la thaw jingkdew lynti na ka bynta ka kyntokam kyllum jong ki kyrtong, ki jingialang, ki iaidpaidbah, ki sngi budjied,  ki seng iohbor ter ter.

Ha ka juh ka rukom, ka khlieh lynnong la ka jong ha ka kdew-lynti na ka bynta ka dulir-juban-tyrwa jied-lamkhmat ka ba la pyllait da ka seng saiñpyrthei lah ruh ban kynthup ha ka Nongmuna Thup-adong Kyntokam na ka bynta ka Kdew-lynti jong ki Seng Saiñpyrthei bad ki Kyrtong. Ngi la sngewthuh lypa ia ka jingshisha ba kyllum ki seng saiñpyrthei ki ju pyllait ia ki dulir-juban-tyrwa shwa ban pynbna ia ka sngi jied-lamkhmat.

Kum ha kata ka jinglong jingman ha ba kren pyrkhing, ka Kliar-iktiar Jied-lamkhmat kan ym don ka iktiar ban korbar ia kano kano ka kam ka ba la leh shwa ban pynbna ia ka tarik jong ka jied-lamkhmat. Jar la katta, ka daw ba ym lah kiar lah ban leh ha kane ka bynta kumba ka jingthmu jong ka dulir-juban-tyrwa jied-lamkkhmat ka dei ka ba iasnoh pyrshah bad ka kam korbar jied-lamkhmat.

Dkhot (80) :- Ngi hukum ia ka Kliar-iktiar Jied-lamkhmat ban shimti ia kane ka kam kloi lan katba lah na ka daw ba ka long ka ba donkam tam. Ngi lum jingtip ruh na ka bynta ban donkam ban thawaiñ la ka jong ka ba dei ban kubur da ka dorbar thawaiñ ha kane ka bynta na ka bynta ban synshar ryntih ia ki seng saiñpyrthei ha ka synshar paidbah.

Ka Nongmuna Thup-adong Kyntokam ba mynta- ki kyndon ba iahap

Ka Nongmuna Thup-adong Kyntokam ba mynta ka kynthup katto katne ki kyndon ba iahap ha ka liang ki kam bamsap da ki seng bad kyrtong ki ba iadei bad ki jingkular da ka seng ka ba dang don ha ka bor synshar bad kumta ter ter. La pynmih ia kita kumne harum:

Bud-dkhot (4) jong ka dkhot-1. Ka kyntokam kyllum ka kdew ba-

“(4) Baroh ki seng bad kyrtong ki dei ban kiar da ka ba tipbriew ia baroh ki kam ki ba “mlien ban bamsap” bad ki ba pyrshah katkum ki aiñ jied-lamkhmat, kum ha ka ba pynkham pisa ia ki nongbud, ka ba byrngem ia ki nongbud, ka ba mihpli bymdei ia ki nongbud, ka ba khrat-paid hapoh ka 100 jam na ki basa budjied, ka ba pynlong jingialang paidbah hapoh ka 48 kynta ka ba kut ka kynta ba la buh ban khang ban budjied, bad ka ba kit ha ki kalai ia ki nongbud na bad sha ki basa budjied”.

Bynta VII. Ka Seng Ïohbor Synshar ka kdew nalor kiei kiei ruh ba-

Ki seng iohbor synshar la ha sorkar kmie ne sorkar jylla ne kino kino ki jylla ki ba dei, ki hap pynthikna ba ym dei ban don daw ba shah ujor ba ki la pyndonkam la ka kyrdan kher sorkar  na ka bynta ka jingthmu jong ka ba khring-paid ha ka jied-lamkhmat bad kham tam eh-

(v)Ki myntri sorkar bad kino kino ki iktiar sorkar kim dei ban mang bairneng/ baisiew na ka songpisa borsiew naduh ka por ba la pynbna ia ka jied-lamkhmat da ka Kliasr-iktiar; bad

(vi) Naduh ba la pynbna ia ka jied-lamkhmat da ka Kliar-iktiar, ki myntri bad kiwei pat ki iktiar sorkar kim dei ban-

Pynbna kano kano ka baisiew tyngka ha ka no kano ka dur ka ba long kum ba kular artat; lane

(b) (lait noh ki shakri sorkar) ban thung maw nongrim ter ter na ka bynta kino kino ki jait thewsaiñkam (project) ne kamroilang (scheme); lane

(c) Ka ba kular ban shna surok, pynbiang lad-ioh umdih ter ter; lane

(d) Ka ba thungkam shipor ha ka sorkar, shlem-paidbah ter ter; ki ba lah ban ktah kumba lambud ia ki nongbud ban shah liang sha ka seng iohbor synshar.

  1. Ka Trei-tista ha kiwei ki Synshar Paidbah- dulir-juban-tyrwa/ dulir kpait-saiñ-kam da ki seng saiñpyrthei- ki lad-sam shongaiñ (legal provision)- ki lamkdew – ki atiar aiñ-trei (regulatory mechanism) – ka bynta-korbar jong ki EBM ha ka kampynbor (enforcement).

Ki jingtip halor ki trei-tista satlak pyrthei, ba lah ban lum-thup na ki artylli ki seng salonsar bad hynñiew tylli ki met korbar jied-lamkhmat (election management bodies), kum ban shahshkor sha ki thup kylli ba la sam sha ki 30 tylli ki seng, la lumlang bad la pynsnoh kum ka Skertduh (Annexure)

(a) Ki nongrim lamkdew na ka bynta ban kershna (framing) ia ki kyndon kdew-lynti

Ka Iingshari Kmie ha ka jingbishar ka la hukum ia ka Kliar-iktiar Jied-lamkhmat ban kershna ia ki kyndon kdew-lynti na ka bynta ki kyndup jong ki dulir-juban-tyrwa jied-lamkhmat ha ka ba syllok bad ki seng saiñpyrthei ba la ithuh. Ki nongrim lamkdew ki ban lam sha ka ba kershna kum kita ki lamkdew ba la sot harum na ki jingbishar:-

“Wat la ka aiñ ka mutsuk ba ki kular ha ka jied-lamkhmat ym lah ban kynnoh kum “ka trei-tista bamsap” katkum ka kyndon 123 jong ka Aiñ Mihkhmat Paidbah (RP Act), ka jingshisha pat ka long ba ym lah ban kiar ba ka ba sam mar-iohei (freebies) ha kano kano ka rukom, khlem artatien kan lambud ia ki briew. Ka khynra ia ka tynrai jong ka jied-lamkhmat ba laitluid bad shida ha ka kyrdan baheh tam.

 

What Next?

Recent Articles

Leave a Reply

Submit Comment

*

Where to buy Vidalista Professional 20 Mg (Tadalafil) tablet