Shillong, Lber 14: Kum ka ri kaba kiew stet tam ha ka ioh ka kot kaba donkam kham bun shuh shuh ia ka bording, ka India kan don ka bynta kaba kumba 25% jong ka jingdonkam bording ka pyrthei hapdeng ki snem 2020 bad 2040, kaktum ka jingantad ia ki kam bording BP jong ka IEA.
Ka jingpynthiknaia ka jingioh bording, ka jing jemdor ia u paid uba heh jong ngi ka long kaba donkam. Kane ka pynlong ia ka jinglong jingman jong ngi kaba kyrpang bad ka la ialam lynti ha ka jingpynkhreh kam jong ngi ha ki kam bording, ia kaba la pdiang ha kylleng ka pyrthei ba ka long kaba ryntih bad kaba la pyrkhat lypa.
Kumno ka India ka la lah ban leh ia kane? Haba ka dor jong ka petrol bad diesel ka la kiew da 35-40% ha U.S., Canada, Spain bad UK, bad watla ka jingshalannabar ri ia palat 85% ka umphniang ba donkam bad 55% ka natural gas ba donkam, ka dor jong ka diesel ka la kham duna ha une u snem ba la dep.
Katba shibun tylli ki ri ha kane ka thain ki la lut ka bording bad ki la hap ban tyngkai ia ka bording ban pyndap pynbiang ia ka jingdonkam, kam shym la don kanokano ka jing duna umphniang ha kanokano ka bynta jong ka India, wat hapdeng ki jinglynshop ka mariang kum ka jingshlei um.
Kane ka dei namar ka jingpynkhreh u Myntri Rangbah Duh, u Narendra Modi ban pynthikna ia ka hok jong ki briew ha kaba iadei bad ka bording. Ka Sorkar Pdeng bad shibun ki jylla kiba synshar da ka BJP ki la pynbnaia ki jingpyndunador kiba heh ha ka excise duty bad ka bai VAT ar sien.
Ki PSU kiba treikam ha ki kam umphniang, ki la bah ia ki jingduhnong khnang ba ki briew kin ym hap ban bah ia ka jingpynkiewdorumphniang bad natural gas da kiwei kiwei ki ri. Ki APM Gas ba la pynduna dorna ka bynta ka jingsam gas sha ki shnong ki dei kiba la kham pynbunwatla kane ka la wanrah ia ka jingdonkam ban pynduna ia ka jingpyndonkam ia ka gas da ki PSU jong ngi.
Ngi la wanrah ruh ia ka cess na ka bynta ka jingshalan petrol, diesel bad ATF shabar ri bad ka khajna ia ki mar ba shna da ka petroleum hapoh ri ban tehlakam ia ki nongpynmihumphniang ba kin shim kabu ban iohnong khlem pud ia kaba yn hap ban bah da u paidbah.
Katba dang iaid ki snem, ka India ka la pyniar ia ka jingdon ki nongpynbiangumphniang na 27 tylli ki ri sha ki 39 tylli ki ri. Ka India ka la pynkhlain shuh shuh ruh ia ka jingiadei bad ki ri kum ka United States(ka jingkhaiibording ka la kiew13 shah ha ki 4 snem ba la dep)bad Russia ban pynthikna ia ka jingioh umphniang.
Kane ka rukom treikam, kum ka nongthiedumphniang kaba don ha ka kyrdan kaba lai ha ka pyrthei ka la pynthikna ia ka bording kaba biang dor ia ki briew bad ka la pynjai jai ruh ia ki iew umphniang jong ka pyrthei.
Ka bym lah ban lait ka dei ba ka jingthied ka India ia ki mar ba shna da ka petroleum na katto katne ki ri ka la pynthikna ia ka jingdonkam kumba 98-100 million tylli ki barrel/ha ka shi sngi, kaba la tehlakam ia ka jingkiewdor ka umphniang. Lada ym la leh ia kane, ka dorumphniang ka la dei ban kiew sha ka 300$/ ia ka shi barrel!
Ngi dang treikam na ka bynta ka jingwad ia ki umphniang hapoh ri bad ka jingkylla ha ki kam bording. Ki jingpynkylla ba ngi dang wanrah ban pynlong ia India kaba khring ha ki kam E&P ki paw haba ka kynhun Wood Mackenzie ka la ong ba ka India ka lah ban long ka nongai license kaba kyrpang ha u 2023.
Shuwa u 2025, ka India ka kwah ban kyntiew ia ka jaka ba wad umphniang na ka 8% (0.25 million sq km) sha ka 15% (0.5 million sq km) bad ka la pynduna ia ka jaka ba ym shah ban treikam ha ka Exclusive Economic Zone (EEZ) jong ngi da 99%, kaba la plie ia jan 1 million sq. km. na ka bynta ka jingwad ia ki tyllong bording.
Hynrei, kumba la pyni da u Modi ha Glasgow, ngi la ieng skhem ha ki jingkular jong ngi ha kaba iadei bad ka jingkylla ka suinbneg – ban long net-zero ha ka jingpynmihjakhliashuwa u 2070 bad ka jingpynduna ka jingpynmihjaboh da 1 billion ton shuwa ban kut u 2030.
Ngi dang pyniar stet ruh ia ka jingpynmihpetrochemical jong ngi, kaba iahap bad ka jingkiew bha ha ka rukom im bad ka jingpynkylla jaka sor ia ki jaka. Ka India ka dei ka nongshalan ia ki mar ba shna na ka petroleum bad ka jinglahpynbha ia ka petroleum jong ka ka dei kaba saw ha ka jingheh tam ha ka pyrthei hadien ka United States, China bad Russia.
Ki jingpyrshang ki dang iaidshakhmat ban kyntiew shuh shuhia kane sha ka 450 MMT shuwa u 2040. Kane ka jinglahpynbha ka dei kawei na ki daw kiba wanrah ia ka jingthikna ha ka jingiaid ryntih ka dor haba don ki jingkiew jingiardor ka umphniang kaba ngi la iohi ha u snem ba la dep.
Ka India ka dang pynstet ruh ia ka jingkylla sha ka ioh ka kot kaba don nongrim ha ka gas da kaba kyntiew ia ka bynta jong ka gas na ka 6.3% mynta sha ka 15% shuwa u snem 2030. Ka India ka la pyniasoh palat 9.5 klur ki longiing bad ka tyllong bording kaba khuid ha kine ki khyndai snem ba la dep. Ka jingdon ki PNG connection ka la kiew na ka 22.28 lak ha u 2014 sha palat 1 klur ha u 2023.
Ka jingdon ki CNG steshon ha India ka la kiewna ka 938 tylli ha u 2014 sha ka 4900 tylli ha u 2023. Naduh u 2014, ka India ka la kyntiew ia ka jingjrong ki gas pipeline na ka 14,700 kmssha ka 22,000 kmsha u 2023.
Ha ka India Energy Week 2023 kaba dang shu dep, ka India ka la shim ia ka sienjam kaba heh ha ki jingpynkylla kiba iadei bad ka biofuel da kaba sdang ia ka E20, kaba dei ka jingkhleh 20% ka ethanol ha ka gasoline bad ia kane la pynbna da u Myntri Rangbah Duh ia kaba yn sdang ha 15 tylli ki nongbah bad rah sha baroh kawei ka ri hapoh ar snem.
Ka kam jong ka India ban khleh ethanol bad ka gasoline ka la kiew na ka 1.53% ha u 2013-14 sha ka 10.7% ha u 2023, bad ka India mynta ka dang tei san tylli ki 2nd generation ethanol plant kiba lah ban pynkylla ia ka mar kiba sepei na ki kam rep sha ka biofuel, bad kane kan pynduna shuh shuh ia ka jingpynjaboh ia ka mariang na ka jingthang ia ki jaka khlaw bad ki jaka rep. Kane kan ai jingmih shuh shuh ruh ia ki nongrep.
Ka National Green Hydrogen Mission ka dei kaba la pliepaidbah da ka jingmang tyngka kaba T. 19,744 klur ban kyntiew ia ki kam kiba iadei bad ka green hydrogen ha ka ri bad pynstet ia ki jingpyrshang jong ka India ban pynmih 4 MT ka Green Hydrogen ha ka shi snem bad ka jingtyngkai ia kumba T. 1 lak klur na ka jingshalan ia ki umphniang bad ki tyllong bordingshuwa u 2030. Ka India ka don ha ka khep ban kot sha ka bor bah jong ka ban wanrah ia ki kam Green Hydrogen shuwa u 2030.
Kum ki kam bording jong ngi, ngi dang trei na ka bynta ka jingkylla ha ki kam ka leit ka wan ha India. Kumta, ha ryngkat ka Green Hydrogen bad ki Biofuel, ka India ka kyrshan ia ki kali elektrik lyngba ki skhim Production Linked Incentive ban shna ia ki advanced chemistry cell kiba 50 Gigawattkynta bad ka la pynbna ruh ia ka Viability Gap Funding bad ka jingmap ha ka jingsiew customs ha kine ki kam. Ngi thmu ban sdang ia ki Alternate Fuel Station (EV charging/ CNG/ LPG/ LNG/ CBG etc.) ha 22,000 tylli ki jaka shuwa u Jymmang 2024.
Katba ngi dang iaidshakhmat ban poi sha ka ioh ka kot kaba USD 26 trillion ha ka thongAmritKaalha u 2047, ngi dang pyntreikam ia ka rukom treikam ban pynthikna ia ka jingshngain ha ka jingioh bording bad ka jinglaitluid ha ki kam bording kumba la ioh mynsiem na ki jingthmu jong u Myntri Rangbah Duh, u Narendra Modi.
