Shillong, Nailur 17: U Myntri rangbah ka jylla haba jubab ia ka mat jingiakren halor jingbym lah ka sorkar ban ai ia ka jingsynshar ha kane ka shisnem kiba la leit ia kaba la wanrah da u Zenith M Sangma na ka liang pyrshah la ong ba kane ka jingiakren kala long kum ka jingiatai ia ka jingkren u lat lane kum ka mat bym don jingshaniah shuh ia ka sorkar, ne kum ka jingiatai ka mang tyngka.
U Myntri rangbah la ong ba kan long kaba eh ban jubab ia baroh ki bynta kiba la ia kren hapoh ka iing dorbar, hynrei u myntri rangbah ka jylla u la ong ba u la dep ban thoh ia baroh ki bynta kaba kila kren bad u ai ka jingiaroh ba kumno u nongialam ka liang pyrshah u Dr Mukul u pynkut ia ka jingiatai ha iing dorbar.
Haba sngap pat ia ka jingkren jong u nongkren ha khmat ka sur kam long kumjuh bad ngam don kano kano ka jingujor ia kata hynrei hap ban jubab ia baroh ki jingiakren, u myntri rangba u la kdew ia kawei ka phang ha kaba la kynnoh ba palat spah tylli ki jingkylli bad kam shym don ka por ka biang halor ki jingkylli.
U Myntri rangbah u la ong ba u kwah ban pynkynmaw ia ka iing dorbar ba kumno la pyniaid namar kumba ka long la pylut por haduh 15 minit kawei ka jingkylli kumno yn lah ban pyndep ia kane ruh hap ban peit ban kynnoh ia ki sngi shong dorbar kata kam dei ka rukom.
U Myntri rangbah u la ong ba ha ka sngi balang ladep ka jingiakren hapoh ka iing dorbar don tang na ka liang synshar kala don kum ka jingiakren kam iing, ki liang pyrshah kim don hapoh iing dorbar ha kato ka sngi ka dei ka sngi bala mang na ka bynta ki liang pyrshah ka dei kaba la mang kyrpang ia ki.
Ha ka jingshisha haba phi kwah ban wanrah ia ki mat jingiakren wanrah hynrei ha kato ka sngi ki mihnoh sha bar ka iing dorbar,ha ka jingshisha kila dei ban wan biang hapoh ka iing dorbar, balei ki pynsep ei ia ka por bad kum ka liang pyrsah kim shym la lah ban trei kam kum ka liang pyrshah.
U Myntri rangbah u la ong ba ka long kaba suk ban kdew kti, kala don ka por ba ha ka jingai Tika ka jylla Meghalaya ka don ha ka kyrdan kaba 28 kata ka dei ka jingbym lah trei kam hynrei mynta kala don ha ka kyrdan kaba lai, u myntri rangbah u la buh ka jingkylli hato kane kadei ka jingbum lah trei kam ne ka jingjop.
Haba phai sha ka skhim PMGSY ki don da ki spah kilometer ki surok kiba khlem pyndep bad ka sorkar pdeng kala pynkhreh ban buh nam sniew ia ka jylla Meghalaya, hynrei u symbut myntri rangbah la pynlong ba ka PWD kan trei sngi bad miet bad mynta la dep shna da ki spah kilo meter bad ka sorkar pdeng kala kwah ban ai sa kawei pat ka bynta.
Kito ki jingtrei kiba la pynsahteng da ka sorkar ba mynshuwa hynrei mynta la lah ban pyndep ia ki, NGREGA ka sorkar kala pyntrei palat ia ka T1,300 klur, mynshuwa ka don ka por ka jingpyntrei kam don tang kumba T. 600 klur, shuwa ka snem ki don tang 3000 tylli ki kynhun treilang shuwa 2018 bad mynta kila don haduh 33 hajar tylli bad na ka T.18 klur bad mynta kala kot sha ka T.240 klur.
Haba phai sha ka iing dorbar thawain ka jylla, la ong ba la pynlong dorbar ha kane ka iing la jan arphew snem ei ei bad shuwa ka 2018 kim lah ban rai kumno ban leh, haba ki wan ha ka bor ha u snem 2018 la shim ia ka rai ban sdang ban tei ia ka iing dorbar thawain ka jylla bad mynta hapoh ka jingpeit jong u Lamphang ka iing dorbar mynta la jan dep hato kane ka dei ka jingbym lah trei kam, la kylli balei kala shim por 18 snem bannym lah ban shim ia ka rai.
Ha ka jinghisha ngam kwah ban ia nujor hynrei haba ki wanrah ym banse ban ia nujor, ha ka por ba long kum u MP juh ia shim bynta ha ki jingialang bad ki riew tynmen ki juh don ban ia shim bynta namar ba ki don ka por bad ki juh kylli lano kin ioh ia ka bai bam tynmen jong ki haba la kylli don kiba ong khyndai bnai, donba ong shisnem bad kiba don ar snem kane ka jingeh kaba ki tynmen ki ia kynduh.
Haba ki wan ha ka bor kila shim ia ka rai ban pynlait lupa ia ka pisa na ka bynta lai bnai ba ki tynmen kin ioh ia ka bhah jong ki bad bun na ki blok kila lah bad ka lah ban don kyndait ka jingwit hangne hangtai pdiangia kata 90% ki ioh ia ka jingmyntoi ha ka por ba biang kyntup ia ki master roll ruh ki ioh wat la kim lah ban pynbeit hynrei ki ioh ia ka bainong jong ki ha ka por ba biang.
Haba phai sha ka tnad sam um ki engineer kila shong khlem kam namar la shubuh palat lai snem ki shnong khlem kam, ka daw ka long ba kam wan ka pisa na ka JNNURM bad ka sorkar kala shim na kiwei ki lat ki lynti ban pynmih pisa bad ka kam kala iaid bun kiwei ki skhim kum ka JJM, kito kiba kylli hato kim kwah ban iohi ba ki paidbah kin ioh um.
Don bala kren ia ka kad liengsuin, katei ka kad liengsuin ha Umroi kala kylla ka kudam, hynrei ha dien ba la wan kane ka sorkar katei ka kad liengsuin kala iaid bad mynta kala don ka plane kaba iaid sha Kolkatta, Imphal.
Haba phai sha ki nongrep, ki nongrep kims hym la ioh ei ei ha kine ki 48 snem kiba la leit bad dei na kane ka daw ka sorkar kala kylla ia ka kyrteng ba ban iarap ia ki nongrep mynta kila ioh ia ka jingiarap bad kaei kaba ki lah ban ioh bun ki jingiarap.
Haba phai sha ka jingpyniaid ia ki kam sorkar, la wan rah ia ka ain “Right to Public Delivery Act, bad kane ka ain ka long ban don da ka por ba ki paibah kin ioh ia ka jingdon kam da kaba pyndon kam ia ki kor ki bor jong kane ka juk mynta. Ka Kommission halor kane kan sa don noh shen.
Haba ia dei bad ka jingdawa ia ka ILP, ha ka 27 Naiwieng 2013 ka sorkar kala ong bay m don kam ILP, dei kane ka sorkar kaba la shim ia ka rai ban pyntreikam ia ka ILPha kane ka jylla kane ka sorkar kala bud dien ia kane bad ka sorkar pdeng, balie ki liang pyrshah ki kylli haba ki tip kaei ka nongrim ba ka sorkar mynshuwa ka iing.
Haba ia dei bad ki kam khappud bad ka jylla Assam bun kiba kren ba kane ka sorkar kam leh ei ei, ka jingkylli ka long ha kine ki 48 snem ba la leit la leh aiu, kane ka sorkar kala shum ia ki rai kaba kiwei ki nud ba shim rai, hynrei kane ka sorkar ka sngap ia ka sur jong ki paibah.
Balei phim lah ban shim ia ka rai halor ka jingdawa ban pynrung ia ka ktien khasi bad Garo ban pynrung ha ka khynrngit kaba phra balei ym shim ia ka rai mynshuwa la leh aiu ha ki 47 snem kiba la leitnoh kane ka kdew ba kim salai hynrei mynta kane ka sorkar kala shum ia ka rai mih ka jingkylli, nam nym rieh na ka jignkit khlieh.
Kane ka dei ka sorkar kaba nyngkong kaba la shim khia ia ka kam khppud bad ka sorkar Assam u myntri rangbah u la ong ba u tip ia ki jaka ba don jingiakajia bad lada ki dkhot ki kwah un ai ia ki jaka ba don ka jingiakajia pud bad ka Assam kane ka sorkar kala shim khia.
Haba poi ha ka shongsuk shongsain ka bynta kaba ha khmat ka long ba um dei ban don ka jingduh ei ki mynsiem briew, kin don ki ban nym pdiang ia kane ka jingtreikam ka sorkar dei ban sngewthuh ba kine ki dei ki hynmen ki para hato dei ban bom tied ia ki ha kaba ka sorkar ka kwah ban ia kren bad ki briew ban iada ia ka jingim jong ki paidbah bad ha ka juh ka por ka sorkar ka don ka nongrim kaba ki ieing kaba mut kam dei ban kim sngap. U Myntri rangbah u la kam bal ah ban don ka jingiada ia ki paidbah.
Haba ia dei bad ka tulop jong ki Nonghikai SSA ha ki snem 2016 phra bnai kim ioh tulop hynrei mynta ki kylli shuwa ban kylli dei ban da tip ia ka jingshisha baroh, haba ia dei bad ka iing jong ka MTC hato ki klumar para maki,haba ia dei bad ki kam bein ka sorkar ka leh bun ki kam ban pynshtom ia kiba la leh beain.
Kine ki jigneh baroh ia u dewiong dei ka jingbym leh ei ei ka sorkar ha u snem 2014 ba khang ia u dewiong dei kane ka sorkar kala shim khia ha kaba la pynlait katkum ka rai jong ka supreme court ka iing dorbar thawa ian ka jylla. Haba ia dei bad ka Organic Mission, Agar Mission, Live Stock Mission, haba ia dei bad ki kam thung nonghikai beain hato kam dei ba don ki dkhot kane ka iing dorbar ba tah sialieh.
U mytnri rangbah u la ong ba um kwah ban kdew kti hynrei hap ban iada ia ki dkhot ka sorkar ia ki ophis ar bad ia ka sorkar dei na kane ka daw ba u hap ban kren, u la kdew ruh ia ka jingiakhun pyrshah ia ki kam lehnoh ha kane ka jylla. Kumba ka long ym lah ban long ba la lah hyrei kin don beit ki jingeh.
