New Delhi, Jymmang 28: U Myntri Rangbah duh ka ri, u Narendra Modi u la aiti ia ka iing dorbar thawain Parliament ba thymmai sha ka ri mynta ka sngi. Ha kane ka sngi, u Myntri Rangbah duh u la buh ia ka Sengol bad Nandi hajrong kaba phai shaphang ka bynta mihngi-sepngi ha iing dorbar thawain Parliament ba thymmai. U la pynmeh ruh iaisharak bad buh syntiew ha ka Sengol.
Ha ka jingai jingkren ha ka jingialang, u Myntri Rangbah duh u la ong ba ki don katto katne ki khyllipmat ha man ka histori jong ka rikiba ngi rakhe. Ki don ki tarik kiba sah jingkynmawshirta, la ong u Myntri Rangbah Duh.
Ka 28 tarik u Jymmang, 2023 ka dei kum kane ka tarik.“Ki briew jong ka India ki la ai sngewbha ialade na ka bynta ka AmritMahotsav,” u la ong. U Myntri Rangbah Duh u la ai khubleiia baroh ha kane ka sngi kaba kyrpang.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba kane kam dei tang ka jingtei hynrei ka dei ka dak jong ki jingangnud bad ki jingthrang jong 140 klur ngut ki briew ka ri. “Kane ka dei ka jaka ba kyntang jong ka synsharpaidbahkaba ai ia ka khubor jong ka India sha ka pyrthei,” u la ong da kaba bynrap,
“Kane ka Iing Dorbar Thaw Ain Parliament ba thymmai ka pyniasoh ia ka jingpynkhreh bad ka jingshisha, ka polisi sha ka jingurlong, ka jingkut jingmut sha ka jingpyntreikam bad ka sankalpsha ka siddhi”.
Kane kan dei ka rynsan na ka bynta ka jingpynurlong ia ki jingthrang jong kito kiba la iakhun na ka bynta ka jinglaitluid. Kan iohiia ka jingkhie jong ka Aatmnirbhar Bharat bad kan iohi ia ka jingurlong jong ka Viksit Bharat.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba kane ka jingtei kaba thymmai ka dei ka dak jong ka jingia-im lang jong kaba hyndai bad kaba katkum ka juk mynta.
“Ki kam ba thymmai ki lah ban wan tang haba ngi iaid ha ki lynti kiba thymmai,” la ong u Myntri Rangbah Duh uba la ong ruh ba ka India ba thymmai ka dang pynurlong ia ki jingthrang ba thymmai bad ka dang shim ruh ia ki lad kiba thymmai.
“Ka don ka bor kaba thymmai, ka jingskhem jingmut ba thymmai, ka jingkut jingmut ba thymmai, ka jingpyrkhat ba thymmai bad ka jingiaid lynti ba thymmai. Ki don ki jing thmu ba thymmai, ki lad ba thymmai ki jingkut jingmut bad jingshaniah ba thymmai,” la ong u Modi.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka pyrthei ka peit ia ka jingkut jingmut ka India, ka jingkhlain jong ki briew ka ri bad ka bor jong ki briew ka ri da kaba burom ia kine.
“haba ka India ka iaidshaphrang, ka pyrthei ka iaidshaphrang,” u la ong. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka Iing Dorbar Thaw Ain Parliament ba thymmai kan wanrah ia ka roi ka par jong ka pyrthei na ka roi ka par jong ka India.
Ha ka jingkren shaphang ka Sengol ba kyntang, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba ha ka himaChola ba khraw, la peit ia ka Sengol kum ka dak jong ka jingiaid ha ka lynti jong ka jingtrei na ka bynta ka ri. U la ong ba hapoh ka jingialam jong uRajajibadAdheenam, kane ka Sengol ka la kylla sha ka dak jong ka jingaiti ia ka bor.
U Myntri Rangbah Duh sa shisien u la nguh sha ki riewkhuidAdheenamkiba la wan ban kyrkhuia kane ka sngi. “Ka dei ka jingdonbok jong ngi ba ngi la lah ban pynim biang ia ka burom jong ka Sengol ba kyntang. Kane ka Sengol kan dang bteng ban ai mynsiem ia ngi ha ki kam jong kane ka Iing Dorbar Thaw Ain,” u la ong.
“Ka India kam dei tang ka ri kaba don ka synsharpaidbahhynrei ka dei ruh ka kmie jong ka synsharpaidbah,” la ong u Myntri Rangbah Duh uba la ong ba ka ri ka dei ka nongrim jong ka synsharpaidbah ha ka pyrthei. U la ong ba ka synsharpaidbah kam dei tang ka rukom treikam ha India hynrei ka dei ruh ka deiriti, ka rukom pyrkhat bad ka rukom tynrai.
U la kdew sha ki Veda ha kaba u la ong ba ki hikaiia ngi shaphang ki nongrim jong ki jingialang synsharpaidbah. U la kren shaphang ka Mahabharata haba ki briew ki lah ban lap ia ka jingbatai shaphang ka Republic bad u la ong ba ka India ka la im bad pynhiarmynsiem jong ka synsharpaidbah ha Vaishali.
“kaAnubhavMantappajong uBleiBasweswara ka dei ka burom ia ngi baroh,” la ong u Modi. U la kren shaphang ki jingthoh ba la lap ha Tamil Nadu kiba naduh 900 AD, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba baroh ki lyngngohia kane mynta. “Ka synsharpaidbah jong ngi ka dei kaba ai mynsiem ia ngi bad ka RitiSynshar jong ngi ka dei ka jingkut jingmut jong ngi,”.
La ong u Modi da kaba kdew ba ka nongmihkhmat ba biang duh jong kane ka jingkut jingmut ka dei ka Iing Dorbar Thaw Ain Parliament jong ka India. U la pule ia ka shloka, bad u la ong ba ka bok ka kut noh ia kito ki briew kiba sangeh ban jam shaphrang, hynrei ka lawei jong kito kiba jam shaphrang ka kiewbeit.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba hadien ki snem jong ka jinglong mraw, hadien ba ngi la duh haduh katto katto, ka India ka la bteng ia ka jingiaid lynti jong ka bad ka la poi sha ka AmritKaal.
“Ka AmritKaalka dei ka por ban tei ia ki kam ba thymmai jong ka roi ka par katba ngi pynneh ia ka nongrim jong ngi. Kane ka dei ka AmritKaal ha kaba ngi ai ka lynti kaba thymmai ia ka ri.
Kane ka dei ka AmritKaaljong ka jingpynurlong ia ki jingthrang kiba bun,” u la ong.Da kaba kdew ia ka jingdonkam ban don ka bor ba thymmai ia ka synsharpaidbah, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka jaka treikam jong ka synsharpaidbah kaba long ka Iing Dorbar Thaw Ain ruh ka dei ban long kaba thymmai bad kaba katkum ka juk mynta.
U Myntri Rangbah Duh u la kynmawia ka por kaba khraw jong ka jingriewspah bad ki kam tei jingtei jong ka India. U la ong ba ki spah snem jong ka jinglong mraw ka la tuhnoh ia kane ka jingkhraw. U la ong ba ka India kaba mynta ka dei kaba skhem jingmut.
“Mynta ka India ka la iehshadien ia ka jingpyrkhatmraw bad ka dang pdiang ia kane ka burom hyndai jong ka kam tei jingtei.Kane ka Iing Dorbar Thaw Ain Parliament ka dei ka nuksa jong kane ka jingpyrshang,” la ong u Myntri Rangbah Duh. “Kane ka jingtei ka don ia ka Virasat (hiar pateng) bad kaVastu (rukom tei), Kala (jingsaindur) bad ka Kaushal (jingtbit), sanskriti (deiriti) bad ruh ka sur jong kaSamvidhan (RitiSynshar).
U la ong ba ki bynta ba shapoh jong ka LokSabha ki don nongrim ha ka simklew (peacock)bad kaRajyaSabhaka don nongrim ha u syntiew lotus. Ka phyllaw jong ka Parliament ka don ia u diengjri (Banyan).
Kane ka jingtei ba thymmai ka pyndonkam ia ki jinglong kyrpang jong ki jaka bapher bapher jong ka ri kum u maw granite na Rajasthan, ki dieng na Maharashtra bad ka jingsiangmadan da ki nongsaindurBhadhoi. “ngiiohi ia ka mynsiem jong ka Ek Bharat Shreshtha Bharat ha man ka bynta jong kane ka jingtei,” u la ong.
U Myntri Rangbah Duh u la kren shaphang ki jingeh ban pyndep kam ha ka iing dorbar Parliament ba rim da kaba kdew sha ki jingeh kum ka jingduna ki lad teknikal bad ka jingduna ki jaka shong.
U la ong ba ka jingdonkam ia ka Parliament ba thymmai ka dei kaba la iakren da ki phew snem mynta bad ba ka la long kaba donkam bha ban tei ia kane. U la ong ba u dap da ka jingkmen ba ka Parliament ba thymmai ka don ia ka teknoloji katkum ka juk ba mynta bad ba ki jaka iaid ki dei kiba ioh jingshai na ka sngi.
U la kdew sha ki jingiakren bad ki ‘Shramik’ kiba la noh synniang sha ka jingtei jong ka Parliament ba thymmai bad u la ong ba 60,000 ngut ki shramik ki la ioh kam ha ka jingtei ia ka Parliament ba thymmai bad ba la buh ia ka jaka shong ba thymmai ha kaba la pyni ia ka bynta jong ki.
“kane ka dei ka sien kaba nyngkong ba la pynnehshirta ia ka bynta jong ki Shramik ha ka Parliament ba thymmai”, la ong u Myntri Rangbah Duh.
U la kren shaphang ki 9 snem ba la dep bad u la ong ba unouno u riewshemphang unkhein ba kine ki dei ki snem jong ka jingtei biang bad ka GareebKalyan. U la ong ba ha kane ka por jong ka jingsngew sarong na ka bynta ka jingtei kaba thymmai.
U la sngew hun ruh namar ki sienjam kum 11 klur ki painkhana, palat 4 lak km ki surok ba pyniasoh bad ki shnong, palat 50 hajar kiAmritSarovar bad palat 30 hajar tylli kiPanchayatBhawan ba thymmai. “na ki PanchayatBhawan sha ka Parliament, ka dei tang kawei kaba la ialam lynti ia ngi kaba long ka roi ka par jong ka ri bad ki briew jong ka ri.
U la kynmawia ka jingai jingkren jong u na Red Fort ha ka jingrakhe ia ka sngi ioh jinglaitluid bad u la ong ba ka ju wan ka por ha ka histori jong kanokano ka ri ba ka jingmut jingpyrkhat jong ka ri ka khie im. U la ong ba kum kane ka la jia ha India 25 snem shuwa ka jingioh jinglaitluid ha ka por jingiakhih jong u Gandhi kaba la ai mynsiemia baroh kawei ka ri.
“U Gandhi u la pyniasoh ia baroh ki briew jong ka ri bad ka jingkut jingmut Swaraj.Kane ka la dei ka por ba man u briew jong ka ri u iakhun na ka bynta ka jinglaitluid,” la ong u Myntri Rangbah Duh da kaba kdew ba kane ka la ialam sha ka jingioh jinglaitluid ka India ha u snem 1947.
U Modiu la ong ba ka Azadi Ka AmritKaalka dei ka bynta ha ka por jong ka India kaba laitluid kaba lah ban pyniaryngkat bad kane ka por kaba kyrpang mynshuwa. U la ong ba ka India kan dap 100 snem ka jingioh jinglaitluid ha kine ki 25 snem kaba long ka ‘AmritKaal’.
U la ban halor ka jingdonkam ban wanrah ia ka roi ka par ha kine ki 25 snem da ka jingiatreilang jong baroh ki briew jong ka ri. “Ka historikaniohi ba ka jingngeit jong ki briew jong ka ri kam long tang ha ka ri,” u la ong da kaba kdew ba ka jingiakhihjinglaitluid ka la wanrah ia ka jingsngew ba thymmai ha ki ri bapher bapher ha kato ka por.
“Haba ka ri kum ka India kaba bun ki jingiapher, kaba bun ki briew kaba iakhun ia ki jingeh bapher bapher ka iaidshaphrang, ka ai mynsiem ia kiwei kiwei ki ri. Man ka jingjop jong ka India ka dei ka jingjop ia ki ri bapher bapher ha kane ka pyrthei ha ki por ban wan,” u la ong. U la ong ba ka jingbahkhlieh jong ka India ka dang kiew bad ka jingkut jingmut jong ka ban kiewshaphrangkan long ka bor ia kiwei kiwei ki ri.
U la ong ba ka Parliament ba thymmai kan pynkhlain ia ka jingngeit jong ka ri ha ka jingjop bad kan ai mynsiem ia baroh na ka bynta ka Viksit Bharat. “Ngi dei ban iaidshaphrang da kaba pyrkhat shuwaia ka ri. Ngi dei ban kynmawshuwaia ka kamram jong ngi na ka bynta ka ri. Ngi dei ban ai nuksa lyngba ki kam jong ngi kaba ngi bteng beit ban pynbha shuh shuhialade. Ngi dei ban iaid ha ka lynti lajong,” u la ong.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka Parliament ba thymmai kan ai bor thymmai ia ka synsharpaidbah kaba heh tam ha ka pyrthei. U la ong ba ki Shramjivi jong ngi ki la tei ia ka Parliament kaba itynnad bha bad ka dei ka kamram jong ki dkhot Parliament ban pynlong kyntang ia ka da ka jingtrei kaba skhem jingmut jong ki.
U la kren shaphang ka jingdonkam jong ka Parliament da kaba kdew sha ka jingkut jingmut jong 140 ngut ki briew jong ka ri kaba pynlong kyntang ia ka Parliament. U la ong ba u don ka jingkyrmen ba man ka rai kaba shim hangnekan iarap ia ki snem ban wan bad aibor ia ki pateng ban wan.
U Myntri Rangbah Duh u la kren shaphang ka jingpynkupbor ia kito kiba duk ba suk, ki dalit, kiba sahdien, ki riewlum, kito kiba don jingdunaha ki dkhot met ba man ka longiing ha ka imlang sahlang kaba shem jingeh bad u la ong ba ka roi ka par jong ki kam iaid lyngba ka Parliament.
“Man u maw-it, man ka kynroh, man ka bynta jong kane ka Parliament ba thymmai yn aiti sha ka bha ka miat jong kiba duk ba suk”, la ong u Modi. U la ong ba ha kine ki 25 snem ban wan, ki ain ba thymmai ban wanrah ha kane ka Iing Dorbar Thaw Ain Parliament ba thymmai kin pynkylla ia ka India sha ka ri kaba la kiewshaphrang, iarap ban pynduh ia ka jingduk bad plie ia ki lad kiba thymmai ia ki samla bad ki longkmie jong ka ri.
Haba pynkutia ka jingkren, u Myntri Rangbah duh u la pynpaw ka jingsngewskhem ba ka jingtei ba thymmai jong ka Parliament kan long ka nongrim na ka bynta ka jingwanrah ia ka India kaba jop, kaba khlain bad kaba kiewshaphrang.
“Kane kalong ka India kaba iaid ha ka lynti jong ka jingshisha, ka burom, ka hok, ka polisi, ka kamram bad ban long kaba kham khlain,” la pynkut u Myntri Rangbah duh.
U Lamphang ka iing dorbar thawain LokSabha, u Om Birla bad u SymbudLamphang jong ka iing dorbar thawain RajyaSabha, u Harivansh Narayan Singh ki la iadonlang ha kane ka jingialang ryngkat kiwei kiwei de.
