Pynlong jingialang ka IFAD ha nongbah Rome, Italy ban ia kren ia ka rep ka riang tynrai

Shillong, Risaw 15: Ka jing pynsngew ha lor ka jingmih lyngba ka jingwad jing tip da ka ba pyndonkam iaka Tool for Agroecology Performance Evaluation (TAPE) jong ka FAO, haryngkat bad ka jingpynsngew iaki khana khnang ban wanrah iaka jingpynshisha halor ka jingmyntoi jong ka Bam ka dih ka rep ka riang tynrai jong ki Riewlum bad ka jingiadei jong ki bad ka mariang ha ki 500 tylli ki iing jong ki 4 tylli ki ri ha ki 16 ki lyngba ki ha ka jingialang ha  IFAD headquarters ha Rome.

Ka Indigenous Partnership for Agrobiodiversity and Food Sovereignty (TIP) ka lah pynsngew bad pynshai  halor ka jingkhlain jong ka bam ka dih ka rep ka riang tynrai bad ka rukom im jong ki riewlum ha ki 4 tylli ki ri kata ha Northeast India, Northern Thailand, Kenya bad Yucutan Mexico ha ka jingialang ha  IFAD headquarters ha Rome, Italy ha ka 10 tarik U bnai  Risaw 2024.

Iakane ka jingialang la pdiang burom da U President jong ka IFAD, U Alvaro Lario bad lah pyniaid da I Bah Phrang Roy i ba long  U Coordinator jong ka Indigenous Partnership for Agrobiodiversity and Food Sovereignty (TIP).

Ha ka kyntien lamphrang jong U president u lah ong, “Ngi baroh ngi tip shaphang ka bam ka dih ka rep ka riang tynrai ka don ha ka jingma bad kam da don shuh kata ka jinglah ban pynneh pynsah bad ba skhem.

Nga ngeit ba ka bam ka dih ka rep ka riang tynrai kam lah ban iaid lait na ka jingstad u longshuwa manshuwa ha ka ba iadei bad kumno ban iada ia u khun bynriew bad iaka pyrthei baroh kawei ha ryngkat ka jingud bad jingdonkam jong ka mei mariang”.

Ka jingialang ka kynthup iaka jingiakynduhlang jong ki seng bapher bapher ki ba don ha ka nongbah Rome, ki ba na ri India,Mexico,Canada bad Finland. Kine ki kynthup ia ka Director jong kahe  School Meals bad Social Protection Services ha ka World Food Program (WFP), U Director of Food Systems jong ka The Nature Conservancy (TNC), bad ki nong mihkhmat jong ka Global Networks kata kum ka  School Meals Coalition, Agroecology Coalition bad REGEN10 ki ba dei ruh kiwei na ki nongiashim bynta.

Ki nongiashim bynta ki ba na North East India ki ba kynthup ia I Bah Dhrupad Choudhury, Ecologist, Indigenous Food Systems Expert, bad TIP’s Advisor, I Bah Pius Ranee, Executive Director, NESFAS,I Bah George B. Lyngdoh, Senior Consultant, Livelihoods, NESFAS and I Kong  Gratia E Dkhar, Senior Associate, NESFAS bad  Coordinator jong ka TAPE study.

I Gratia E. Dkhar, naka seng NESFAS I ba dei I nong khmih bad peit kumno ban pyntyllun iaka jingwad jingtip jong ka TAPE Study (coordinator of the TAPE study) Kane ka jingwad bniah la shim na ki 500 tylli ki long ing jong 4tylli ki ri kiba hap ha ki 3tylli ki dewbah ha ki 16tylli jait jaka ba ki briew ki trei ki ktah da ka ba pyndonkam iaka TAPE methodology.

Ka long kaei kaei kaba sngewtynnad ba iakane ka jingwad jingtip ka ba kham eh la lah ban pynurlong da ka jingiashim bynta jong ki  khynnah samla na ki thain rilum. Ia kine ki samla la kyrshan da ki nong peit bad nongkhmih na ka seng Food and Agriculture Organization (FAO), ka skul bah na  Thailand bad Mexico.

Ki riew shemphang na ka TIP ki ba lah kham don ka jing sngewthuh ba kham bniah halor ka bam ka dih ka rep ka riang tynrai jong ki riewlum na  Khasi, Garo bad Karbi  na ka jylla Meghalaya, India, ki  Yucatec Mayans na Mexico, bad ki  Karen na Northern Thailand bad ki Ogiek na Kenya.

Kine ki riewshemphang ki la lah ban ai jingmut kumno ban pynwandur iakane ka rukom wad jingtip khnang ban lah ban ioh iaka thymmei jingstad ka ba kyrpang halor ka bam ka dih ka rep ka riang tynrai jong ki riewlum.

Haka jingpynshai ba lah ai da I Kong  Gratia Dkhar i lah ai ia jingpynshai ba kham bniah halor ka jingmih na kane ka jingwad jingtip na ka TAPE study ba kumno ka bam ka dih ka rep ka riang tynrai ka long ka jingpynshisha ba ka dei ka wei na ki bynta ban wanrah iaka jng pahuh ka bam, ka jingiadei jong u briew bad ka mariang, ka jingiadei para briew, ka jingiasam jingtip,bad ka synshar khadar shnong.

Na kane ka jingwad jingtip la shem ba kane ka rukom rep rukom bam tynrai ka tei iaka jingioh bam ba bunjait, ka khyndew ka ba koit ba khiah, ka jing pynkhamti iaka bor ia ki riew kynthei bad ki khynnah samla.

I lah bynrap ruh kham bunsien haka liang ka ain synshar ka khadar kam da shim khia kumno ban sngewthuh ia bam ka dih ka rep ka riang tynrai kam dei tang kumno ban rep hynrei ka dei ka lad ban iaid shakhmat halor ka rukom rep ka ba ia dei dur bad ka mariang ka ban ai jingmyntoi ia ki briew, iaka mariang bad kumno ban pynkhlain iaka rep wat hapdeng ka jingkylla ka suin bneng.

Ha kane ka jingwad bniah la pynwan dur ha ryngkat ki khana ba iadei dur bad ka rep ka riang ka ba kynthup iaki 30 tylli ki khana ba lah iohlum na ki 4 tylli ki ri bad na kine ki khana ka pyni iaka jinglong ba kyrpang jong ki riewlum ha ryngkat ka kren ka khana ka ba iadei dur bad ka jinglong u bynriew bad ka pynpaw pyrthei iaki buit ki sap ba ki briew ki don ka jingiadei ba hajan tam bad ka mariang  bad kumno ban sumar iaka.

Ia ki jingmih naka jingwad jingtip  bad pynsngew sha ki 500 tylli ki shnong ryngkat bad ka TIP, ki paralok ba ia dei kam lang kata kum I Dr. Dhrupad Choudhury, Dr. Francisco Rosado May, Phrang Roy, Pius Ranee bad i Anna Bruni.

kiba la pyn wan dur iaka Outcome Framework kaba pyni ba ka rep ka riang bad ka bam ka dih tynrai ka lah ban ai jingmyntoi iaki briew, ka mariang bad kumjuh kumno ban iada na ka jingkylla ka ka mariang lyngba ki saw tylli ki bynta ki ba long ki ri shot ki ba lah ban kyntiew iaka spah mariang, ka jingbam ka ba tei iaka met na bynta baroh lyngba ka School Meals programmes ba lam khmat da ka shnong, ka ioh ka kot, ba ka bam ka dih ka rep ka riang tynrai ka dei ka ba lah ban pynbha iaka suin bneng bad ka mariang.

Ha ka jingpynshai iaka Outcome Framework, ba la ai da I Dr. Dhrupad Choudhury, Ecologist, Indigenous Food Systems Expert bad TIP Advisor, I lah pynsngew iaka jing kongsan ban iada iaka spah mariang khnnag ban wanrah iaka bam ka dih ka ba shngain da ka ba sumar iaki jait jingthung, ki symbai tynrai khnang ban pynlong ia ki shnong jong ngi ki ba skhem lyngba ka rukom pynneh pynsah iaka spah mariang bad ba kumno ngi lah ban ialeh pyrshah iaka jingkylla ka suin bneng da ka ba pyndonkam iaka jingstad tynrai ba ngi don.

“Ka jingstad saian ka dei tang ka jing pyrshang kat ba ka jingstad tynrai ka dei ka ba ai jinghikai da ka ba leh iaka bad ka ba long ruh ka ba  shisha. Hynrei ki don ruh ki bynta bad jingma ki ba pynduh ruh iakane ka jingstad bad jingtip tynrai kumta ka la donkam kyrkieh ba kine ar kata ka jingstad tynrai bad jingstad saian ba mynta ban wanrah lang khnang ba ngi lah ban ia sam iaka jingtip mar kylliang bad ban wanrah iaka jubab,” La ong da I Dr. Dhrupad Choudhury

I Dr. Francisco J. Rosado May, I ba dei I  Agroecology bad  Intercultural Knowledge Specialist na Mexico, ha ka jingpynshai jong i i lah iaroh iaka rukom rep jong ki riewlum kum shi bynta ban pynkhlain iaka bam ka dih ka rep ka riang tynrai bad  i lah ong ruh ba ka kane kadei ka bynta ba kongsan ba lah ban noh synniang bad ba lah ruh ban pynkylla iaka bam ka dih ka rep ka riang tynrai ba lah dkoh noh bad ba lah jah noh ha pyrthei baroh kawei.

Hakane ka bynta ka jingwad jingtip lyngba ka  TAPE ka pynlong iangi ba ngin pyrkhat kumno ba ngin iaid nangne sha khmat ha kaba iadei ban Sam jingtip ka ai ruh kata ka lad ban pyrkhat ha ki bynta bapher bapher ba ka kumno ka jingstad tynrai bad jingstad saian ki lah ban  iatreilang.

I Bah Phrang Roy, ha ka ban pynkut iaka jingiakynduh lang i lah bynrap biang sa shisien iaka jingkongsan jong ka bam ka dih ka rep ka riang tynrai ka ba long kawei na ki mat ba lah ban wanrah iaka hok longbriew manbriew khamtam ha ka ba iadei bda ka hok jong ki riewlum bad ka jingithuh iaki.

Kane ka wanrah ruh iaka jubab ha ki ba bun ki jingeh bad kumno ban sam jingtip ha ka ba iadei bad ka jingstad tynrai haryngkat ka stad saian bad kine ar ki dei ki ba lah ban pynbeit iaka tynrai ba la synjor noh da ka ba kyrshan iaki kam ban pyntyllun Nuksa kum ka School Meals Programmes(MDM) ba lah sdang pyntreilkam ha ki shnong.

Kum shibynta ban pynneh pynsah bad pynkhlain shuh shuh ngi dei ruh ban pynsngewthuh bad ai jinghikai ia ki samla ki ba long ki longdien mandien lyngba ka jingnoh synniang bad jingbei pisa bad kumno ba ngi lah ban sngewthuh iaka jingpyndonkam bad jingiadei ki riewlum ia ka khyndew ka shyiap ha kylleng ka pyrthei.

Hadien ka jing iakren bad jingiamir jingmut la bud sa ka jing pyni nam ia ki jingbam ba la shet kyrpang da ki jait jingbam ba ioh na ki shnong riewlum jong ngi. Bad iakane la pynbit pynbiang bad pynkhreh da u nongshet ba pawnaw kata u Chef Thomas Zacharias na Michelin Star restaurant ka ba don ha New York u ba dei ruh u nongialam jong ka kynhun “The Locavore”, Mumbai.

 

What Next?

Recent Articles

Leave a Reply

Submit Comment

*

Where to buy Vidalista Professional 20 Mg (Tadalafil) tablet