Shillong, Nailur 19: U bah Disparsing Rani la ong ba katkum ka jubab kaba la ioh na ka tnad ri mard jong ka sorkar jylla kala kdew shai ba ka jaboh kaba mih na ka jaka otdoh kane ka long katkum ka RTI kaba la ioh, katba na ka jaka song dud pat ym pat ioh.
Haba kren ha ki lat pathai khubor u bah Disparsing la ong ba ka daw jong ka jingjaboh ka tyllong um ha Mawiong, la ong ba por por lyiur ki um ba mih na ki nala, na ki karkhana bad na kiwei kiwei pat de ka pynlong ban tuid ha ka jaka pynlang jaboh bad unda ka dap ka tuid pat sha rud bad ka jaboh ka tuid sha wah.
La iathuh ba ka jingjngai na ka tyllong bad na ka jaka pynlang jaboh ka don kumba shikilo meter ei ei, haba ia dei bad kane ka jingduh jong ka pump um, namar kam juh treikam ka pump bad la iathuh haka RTI ba ka pump ka dei Tailor Made, ha kane ka juk mynta ka long kaba sngew lyngoh ban ong ba ka wan lyngba ka skhim 1998-1999.
U bah Rani u buh ka jingkylli ba naduh katei ka por haduh mynta balie katta ka pum ka dei Tailor Made, namar haba shna mynta shibit kala duh bad u nongshna ia kane ka pump na Shillong um don hap leit khot na Guwahati mynta da ki bnai ki bnai ki nong Mawiong kila duh um tang na ka daw jong ka pump, ki pump ki don ar tylli kawei kam long shuh.
Kane ka mashin kala rim palat bad kane ka mashim mynta kala dap 30 snem bad ka tnad PHE ka shu maramot ia ka juh shikjuh, ka Mawiong ka tyllong um ka dei na Umshing te lada ka duh pump ki nongshong shnong kiba don 6000 lane 7000 na ei kin ioh um.
Kane ka long kaba lyngngoh ba ka tnad sam um kam shym leh ei ei, halor kane la pan da ka RTI na ka tnad sam um ban tip ia ka daw jong ka jingjaboh kaba mih na ka jaka otdoh bad ka jaka song dud kiba don ha Mawiong, ka tnad sam um kala jubab bala ujor sha ka jaka song dud bad ka jaka otdoh.
La ong ba ka tyllong um ka don la ka jong ka ain kaba la shna naduh u snem 1990 ia kaba la tip kum ka Meghalaya Protection Catchment Area, ka nongpeit ia ki wah ka dei ka tnad sam um ha ka jingshisha ka dei ka bynta jong ka tnad sam um bad lada kim kohnguh ka don ka jingpynkhreh bniah.
Wei na ki riew rangbah ka shnong Mawiong, la iathuh ba ha ka 10th Nailar 2022 kila leit ban jurip lang bad la iohi shai ka jingjaboh kaba tuid sha ka wah Umshing dei kaba tuid na jaka otdoh, namar kila lap ba ka jaka saitsnih dei ba la pyndon kam da ki dawai bad ha kato ka jaka ki dieng ki phlang ki iap, kan jia aiu lada ka poi sha ka wah kaba ki briew ki bam ki dih na kane ka um.
Katkum ka thong bala buh katei ka jaka otdoh kan long kumba 250 tylli, mynta wat ka jingot ka dang dei tang 50 tylli ka jaboh ka long haduh katne, ki paidbah kila lyniar na ka jingduh jong ka um, kiba sah Mawiong la buh kiba thied um bad kane ka pynsngewsih ia ki nongkit kam shnong. Ka pump ka don ha katei ka jaka la dei ban buh noh da kiba thymmai ki paidbah nongshnong kim tip ki shu ud sha ki paidbah, kane ka dei ka jingbym shim khia ka tnad sam um.
