New Delhi, Jymmang 24: Ka Histori kan bteng biang sa shisien ha ka sngi u Blei haba yn aiti ia ka iing dorbar thawain Parliament sha ka ri. Ha kane ka sngi, u Myntri Rangbah duh u Narendra Modiun pdiang ia ka dak ba kyntang jong ka rukom synshar kaba khuid bad kaba ryntih.
Ka Sengol bad buh ia ka ha ka iing dorbar thawain Parliament kaba thymmai. Kane kalong kajuh ka Sengol kaba la pdiang da u Myntri Rangbah duh ba nyngkong jong ka ri, u Jawaharlal Nehru ha iingsah jong u ha ka miet jong ka 14 tarik Nailar, ha ka jingiadonlang ki nongialam bapher bapher.
Haba kynmaw ia ka jingjia baroh kawei kaba la jia ha ka jingioh ia ka jingioh jinglaitluid ka ri, u Myntri ka Tnat Kam Pohiing u Amit Shah u la ong, “Wathadien 75 snem ka jingioh jinglaitluid, bun ki briew ha India kim tip shaphang kane ka jingjia ha kaba ka jingshimti ia ka bor jong ka ri ka la jia lyngba ka jingaiti ia ka Sengol sha u Pt Jawaharlal Nehru.
Ka long ka jingialang kaba kyrpang ha ka miet jong ka 14 tarik Nailar, 1947, haba la rakhe ia ka jingioh jinglaitluid jong ka ri. Ha kane ka miet u Jawaharlal Nehru u la pdiang ia ka ‘Sengol’ na ki Adheenam, ki riewniam, jong ka Thiruvaduthurai Adheenam (Mutt) ha Tamil Nadu.
Kiba la wanpoi kyrpang na ka bynta ka jingialang. Kalong ka por ha kaba la aiti ia ka bor da ki nong Bilat sha ki briew jong ka ri. Kaei kaba ngi rakhe kum ka jinglaitluidkadei ka dak jong ka jingaitiia ka ‘Sengol’.
U Myntri Rangbah duh u la shim ia ka rai ban pdiang ia ka Sengol kum ka dak jong ka AmritKaal ha ka ri. Ka jingtei ba thymmai jong ka iing dorbar thawain Parliament kansakhi ia kane kajuh ka jingjia, ha kaba ki Adheenam (ki riewniam) kin bteng ia ka jingpyndep bad aiti ia ka Sengol sha u Myntri Rangbah duh.
U Myntri kam pohiing u la batai shuh shuh halor ka Sengol bad ong, Ka Sengolkadei kaba don ka jingmut kaba jylliew, kaba mih na ka ktien Tamil “Semmai”, kaba mut “ka Hok”. Kadei kaba la kyrkhu da ki riewkhuid jong ka Dharmic Mutt ha Tamil Nadu.
Ka Nandi, kaba peitngor kum ka nongbatia ka ‘Nyaya’ ka dei kaba la saindur halor. Kaba kham kongsan, uba pdiang ia ka Sengol ka don ia ka ‘hok’ (‘Aanai’ ha ka ktien Tamil) ban synshar da ka jingryntih. Kane ka dei kaba khringbha, ia kito kiba la shah jied ban ai jingshakri paidbah bad kim dei ban klet ia kane.
Yn buh ia kajuh ka Sengol na u snem 1947 da u Myntri Rangbah duh ha LokSabha, kaba don marjan bad ka jaka shong u Lamphang. Yn buh na ka bynta ki briew ka ri ban peit, bad yn sei ia ka ha ki jingialang ba kyrpang.
U Myntri Kam Pohiing u Amit Shah u la ong ba ka iing dorbar thawain Parliament kadei ka jaka kaba biang tam bad kaba kyntang ban buh ia ka “Sengol”.
Ka jingwanrahia ka “Sengol”, ka pynkynmaw ia ka jingsngew ha ka 15 tarik u Nailar 1947. Kalong ka dak jong ka jingkularia ka jingkyrmen, ki lad kiba bun bad ka jingkut jingmut ban tei ia ka ri kaba khlain bad kaba jop. Kan long ka dak jong ka AmritKaal, ka ban sakhiia ka por kaba khraw ha kaba ka India kan shim ia ka jaka ba dei jong ka.
Ka Sorkar Tamil Nadu ka la pynmih ia ka bynta jong ki Mutt jong ka Jylla ha ka Hindu Religious & Charitable Endowments Department (HR&CE) Policy Note of 2021-22. Para 24 jong kane ka jingthoh ka pyni shaiia ka bynta jong ki Mutt kum ki nongaibuit ia ki Syiem.
Ia kane ka jingpynkhreh la leh ha ka jingiamir jingmut lang bad ki president ka Adheenam. Baroh 20 ngut ki president Adheenam kin iadonlang ha kane ka sngi ban ai jingkyrkhu jong ki ha ka jingkynmaw ia kane ka kam kaba kyntang. Nga sngewnguh shisha ia ki. Nga kmen ruh ba u WummidiBangaruChettyjiuba la 96 snem ka rta, uba don bynta bad ka jingtei ia ka, un iashim bynta ha kane ka kam kaba kyntang. Nga ai jingsngewnguhia u.
U Myntri ka tnat kam pohiing u la pyllait ia ka website kaba kyrpang (sengol1947.ignca.gov.in), ryngkat ki jingtip ba bniah bad ki video ba lah ban download shaphang ka Sengol ha ka jingialang mynta ka sngi. “Ngi kwah ba ki briew jong ka ri kin iohi ia kane bad ioh jingtip shaphang kane ka jingjia kaba kyrpang.Ka long ka bynta jong ka jingsngewsarong ia baroh.”
U Myntri Sorkar Pdeng ba dei khmih ia ka Tnat Deiriti& ki Kam Jngohkai, u G Kishan Reddy, Myntri Sorkar Pdeng ba dei khmih ia ka Tnat Information and Broadcasting bad Youth Affairs bad Sports, u Anurag Singh Thakur, bad Secretary, Tnat Deiriti, u Govind Mohan ki la iadonlang ha ka jingialang bad ki lad pathai khubor.
Nion ban peit ia ka video kaba pyni ha ka por jong ka jingialang bad ki lad pathai khubor jong u Myntri Sorkar Pdeng ba dei khmih ia ka Tnat Kam Pohiing bad Cooperation, u Amit Shah.
