Glimpses of the new Parliament Building, in New Delhi
New Delhi, Lber 25: Ka jingpynbna ba dang shen na ka tnad Parliamentary Affairs, kaba la pynbna ban pynkiew 24% ia ka tulop, ki allowance, bad ka bai bam tymmen jong ki dkhot ka iing dorbar thawain Parliament bad ki MP barim, ka la pynmih ia ki jingsngewthuhbakla bapher bapher hapdeng ki paidbah.
Katei ka jingpynbna, ba la pynmih ha ka 24 tarik u Lber, 2024, kapynkylla ia ka tulop jong ki MP, na ka 1 lak sha ka 1.24 lak, kaba sdang naduh ka 1 tarik Iaiong, 2023.
Ha u snem 2016, ka dei ka jingmut kaba skhem jong u Myntri Rangbahduh Modi ba ki MP kim dei ban raiïa ka jingsiew jong ki bad ki rai halor kum kine ki mat dei ban shim da ka kynhun kaba ïasyriem bad ka pay commission lane dei ban pynïadei bad ka jingkiew dor ba la ai sha ki katto katne ki kam bad ki kyrdan na ka por sha ka por.
Dei halor kane ka jingai jingmut jong u Myntri Rangbah duh ba la pynkylla ia ka rukom pynkylla ia ka tulop jong ki MP na ka rai kaba la shim da ka Parliament sha ka jingpynbeit kaba la buh ryntih kaba iadei bad ka jingkiew tulop.
Ka rukom treikam ba la wanrah ha u snem 2018 ka pynthikna ia ka rukom treikam kaba hok bad kaba shai ha kaba pynkylla ia ka tulop, ban khanglad ia ka jingpynkiew tulop beain bad ban pynthikna ia ka jingbha jingman ha ki kam ba iadei bad ka pisa.
Ka rukom treikam ha kaba iadei bad ka jingsiew tulop, Ka Finance Act jong u snem 2018 ka la pynkylla ïa ka Salaries, Allowances, and Pension of Members of Parliament Act, 1954, ban pynïadeiïa ka tulop jong ki MP bad ka jingkiew dor, khamtam eh da kaba pyndonkam ïa ka Cost Inflation Index (CII) ba la pynmih hapoh ka Income Tax Act of 1961.
Hashwa kane ka jingpynkylla, la pynlong ia ka jingpynkylla ia ka tulop ha ka rukom kaba kyrpang bad donkam ia ka jingmynjur jong ka iing dorbar man ka por. Ka jingpynkylla ka thmu ban weng ia ka jingpyndonkambakla ia kane ka kam bad ban wanrah ia ka rukom treikam kaba ryntih na ka bynta ban pynbeit ia ka tulop.
Ka jingpynkylla kaba khatduhshwa ka jingpynkylla ha u snem 2018 ka la jia ha u snem 2010, ha kaba ka Parliament ka la mynjur ïa ka bill ban pynkiewïa ka tulop jong ki MP man u bnai na ka T. 16, 000 sha ka T. 50,000. Kane ka rai ka la wanrah ka jingkynthohkaba jur na ki paidbah, namar ba bun ki shim ïa ka kum ki MP kiba ailadïalade ban pynkiew tulop lai shah.
Hynrei katto katne ki MP, kynthup ïa u Mulayam Singh Yadav bad u Lalu Prasad Yadav, ki la kynthoh ba ka jingpynkiew kam long kaba biang bad ki la dawa la kumnokumno ban pynkiew tulop san shah.
Ka jingpynkylla ia ka tulop kaba pynshong nongrim ha ka jingkiew dor, Hapoh ka rukom treikam ba la pynthymmai, ïa ka tulop jong ki MP mynta la pynbeit hi daladeha man ka san snem katkum ka Cost Inflation Index.
Ka tulop ba sdang ha u snem 2018 la buh haduh T.1 lak shibnai, ryngkat bad kiwei kiwei ki jingsiew, kynthup ia ka constituency allowance kaba T.70,000 bad ka daily allowance kaba T.2,000, lem bad kiwei kiwei ki jingmyntoi kum ka iing, ka leit ka wan, bad kiwei kiwei ki jingmyntoi.
Mynta, katkum ka Cost Inflation Index, ki MP kin ioh ia ka tulop kaba T.1.24 lak shibnai—ka jingkiew kaba 24% ha ka samoihynriew snem, kaba pynkylla ia ka jingkiew kaba man la u snem kumba 3.1%.
Kane ka rukom treikam ka pynthikna ba ki jingpynkyllaia ka tulop ki long kiba thikna bad kiba shai, da kaba shaniah ha ka dak jong ka ioh ka kot kaba la pynskhem ban ia ki rai kiba shu leh be-aiñ. Kumta, ki jingpynkylla tulop ki jia ha ka rukom kaba ryntih khlem da donkam ban ïakren biang ha iing dorbar thawaiñ ne ki jingïakynduhsaiñhimasima.
Ka jingottulop shipor ha ka por COVID-19, Kum ka lad kaba kyrpang ha ka por ba don ka khlam COVID-19, ka sorkar ka la pyntreikam ïa ka jingot tulop 30% ïa ki MP bad ki myntri ha u bnai Iaiong 2020 na ka bynta 1 snem. Ia kane ka rai la shim ban pyndap ia ka pisa jong ka sorkarpdeng ha kaba ialeh pyrshah ia kane kakhlam.
Ka jingotshiporia ka tulop ka long ban pynthikna ba ka pisa kan don ban kyrshan ia kijingpyrshang jong ka India ban ialeh pyrshah ia ka jingeh bad ban ai jingiarap ia ki paidbah. Ka jingot tulop ka treikam ia baroh ki MP, kynthup ia ki myntri, bad ka la sah haduh shisnem.
Ka jingkynthohshaphang ka jingkyntiew tulop ka wan na ki jingsngewthuhbakla ban ia ka jingsngewthuh ia ka rukom treikam ba la buh ryntihna ka bynta ka jingsiew ia ki MP.
Ka jingpynkiew tulop ka bym pat juiohi mynno mynno ruh ba la ai da ki Myntri Rangbah bad ki MLA, Bun ki sorkar jylla ki dang bteng ban bud ia ka rukom treikam ka bym beitban rai ia la ka jong ka tulop, da kaba ai ialade ia ki jingkiew tulop kiba heh haduh kattakatta.
Kane ka ieng pyrshah ia ka rukom treikam kaba la buh ryntih, kaba iadei bad ka jingkiew dor na ka bynta ka tulop jong ki MP kaba ka Parliament ka la pdiang da ka jingkyntu jong u Myntri Rangbahduh ka ri u Narendra Modi.
Ha ka mang tyngka jong u snem 2025 kaba la wanrah dang shen, u Myntri Rangbah ka Karnataka, u Siddaramaiah, u la mynjur ban pynkiew tulop 100% na ka bynta jong u, kaba pynkiew ar shah ia ka tulop jong u Myntri Rangbah, ki myntrirangbah, bad ki MLA. Ka tulop jong u ka la kiew na ka T.75,000 sha ka T. 1.5 lakshibnai, katba ka tulop jong ki myntri ka la kiew na ka T. 60,000 sha ka T. 1.25 lak.
Ki MLA bad ki Dkhot jong ka iing Dorbar Thawaiñ (MLC) ki la ïohi ba ka tulop jong ki ka la kiew ar shah na ka T. 40,000 sha ka T. 80,000. La khmih lynti ba kane ka jingkyllakan buh ka jingkit kaba khia ha ka liang ka pisa tyngka kaba T. 62 klur man la u snem ia ka pla tyngka jong ka jylla, kaba la don lypa ka ram kaba heh namar ka jingpynlut pisa khlem da kheiñ jong ka sorkar Congress.
Da kaba kynthup lang ïa kiwei kiwei ki jingsiew, ka jingïohnong jong ki baroh shibnai mynta kan kiew na ka T.3 lak sha ka T.5 lak, kaba pynlong ka jingkiew beitbeit T.2 lakia ka jingsiew ba ki ioh.
Kane ka jingkiew kaba heh kaba u Siddaramaiah u la ai sngewbha ia lade ka wan ha ka por ba ka sorkar jong u ka la wanrah ia ka jingpynkiewdoria ka petrol, ka dorjong ka dud, ka khajna jaka, bad ka khajna um, kaba la pynkhia shuh shuh ia kiba duk bad kiba pdeng ka ioh ka kot.
Ha u bnai Jylliew 2024, ka sorkar Jharkhand MuktiMorcha (JMM) ka la pynkiewbeaiñïa ka tulop jong u Myntri Rangbah ka Jylla, ki Myntri, bad ki MLA haduh 50%.
Ha u snem 2023, u ArvindKejriwal u la mynjur ka jingpynkiew tulop kaba heh bha kaba 136% na ka bynta jong u, kaba la pynkiewïa ka tulop jong u sha ka T.1.7 lakshibnai, katba ki MLA ki ïoh ka jingkiew kaba 66%, kaba la pynkiewïa ka tulop jong ki sha ka T. 90,000.
Ia kane ka jingpynkiewtulop la pyntreikam beitbeit, khlem kanokano ka jingpynshisha. Kaba kham shyrkhei ka long hadien ba ka jingdawa jong u Kejriwal ha u snem 2015 ban pynkiew ia ka tulop jong ki MP la jan 300% la kyntait da ka sorkarModi halor ka nongrim ba ka long kaba palat pud.
Ha u snem 2023, ka Mamata Banerjee ka la kdewïa ka jingbymïahap ka tulop bad kiwei ki jylla kum ka jingpynshisha ban pynkiewïa ka tulop jong ki MLA da 50%, kaba la pynkiewïa ki na ka T. 80,000 sha ka T. 1.2 lak, katba ka la ai ruh ïa ka jingkiew kaba 36% sha ki Myntri bad Myntri Rangbah ka Jylla, kaba la pynkiewïa ka tulop jong ki sha ka T. 1.5lak.
Ha ka jaka ban weng ia ka jingbymiahap ha ka roi ka par kaba nang kiew hapdeng ka West Bengal bad kiwei kiwei ki jylla, ka la pynleit jingmut ha ka jingbymiahap ka tulop hapdeng ki nongthaw ain ha West Bengal bad kiwei kiwei ki jylla.
Ha u snem 2018, u Myntri Rangbah ka Kerala u la rai ban pynkiew tulop ïa ki MLA da jan 66% da kaba kdew ïa ka jingkiew dor jong ka bordingelektrik, ka diesel, bad ka petrol.
Ha u snem 2016, ka jylla Telangana hapoh u Myntri Rangbah K ChandrashekaraRao ka la ai ia ki MLA bad ki myntri ka jingkiew kaba heh haduh 163% kaba pynlong ia ki kum ki nongthaw ain kiba heh tam ka tulop ha ka ri ha kaba u Myntri Rangbah u ioh tulop 4.1 Lakshibnai, ki myntri ki ioh 3.5 lak bad ki MLA ki ioh 2.5 lakshibnai!
Kumjuh ruh ha u snem 2016, ka sorkar Congress ha Himachal Pradesh ka la mynjur ïa ka jingpynkiew tulop kaba heh haduh 83% ïa ki nongïalam jong ka watla ka jylla ka la ïakhun lypa bad ka jingeh kaba jur ha
