Shillong, Iaiong 19: Ka Dorbar Grand Council of Chiefs of Meghalaya, (kaba kynthup Ka Dorbar Ki Khlieh Nongsynshar Ka Ri Hynniewtrep, Federation of Khasi States, Ki Sirdarship, Ki Dolloi, Council of Nokmas) kaba la ia kynduh mynta ka sngi por 11 baje mynstep, ha ka 19 tarik April 2013, ha Lumjingsuk, Demthring, Shillong, ban ia kren halor ka shithi KHADC bad Ministry Home Affairs, Govt of India, kaba ia dei bad ka jingpynkylla jingpynbeit thymmai ia ki khyrnit jong ka Sixth Schedule (6th Schedule Amendment Bill 2012 ) jong ka Constitution Ri India.
Ka Dorbar Grand Council of Chiefs of Meghalaya, ka la rai ban phah kyrkieh ia ka jingthoh jingujor sha u Shri. V Kishore Chandra Deo, Union Minister for Tribal Affairs,(MTA) Govt of India, ban pyntip ia u halor kane ka jingthmu ka Ministry Home Affairs(MHA), ban pynbeit thymmai ia ki khyrnit jong Sixth Schedule ha kaba la iohi ba kita ki jingtyrwa kim long katkum ki kyndon jong ki jutang ka jingiateh kum ba la pruid dak ha ki dulir Instrument of Accession and Annexed Agreement kaba la pdiang bad mynjur da ka Sorkar India bad ki 25 Khasi States ha ka 17 tarik August 1948, pynban kitei ki jingtyrwa ki thmu ban pynrung da kiwei ki jingsynshar kiban pynduh jait syndon ia kine ki jingsynshar tynrai naduh Dorbar Kur, Dorbar Shnong, Dorbar Raid bad haduh Dorbar Hima.
Ka Dorbar ka la pynpaw ia ka jinglyngngoh halor kitei ki jingtyrwa na ka MHA, khamtam haba ka jing bishar bad ka jingtuklar ka dang iaid halor ka IOA & AA, Instrument of Accession and Annexed Agreement da ka tnad Ministry of Tribal Affairs, hadien ka jingbthah jong ka National Commission for Schedule Tribes(NCST), Govt of India, bad hadien ba la ia kynduh ruh ia kiwei kiwei ki heh jong ka Sorkar India.
Ka Dorbar ha ka jingia tai la pynpaw ba ka Sixth Schedule jong ka Constitution Ri India kumba ka long mynta ka kynthup ia ki shiphew tylli ki District Council, kiba kdup ia ki shiphew jaitbynriew bapher bapher, kiba don ruh ki Riti ki Dustur bad khyndew ba pher bapher, hapoh ki Autonomous District Councils ha ki saw tylli ki jylla, Assam (3ADCs), Meghalaya(3ADCs), Mizoram (3ADCs) bad (kawei) ha jylla Tripura.
La pynpaw ruh ba ka jingthrang jong ka Sorkar India ban wanrah ia ka suk ka sain ha kane ka thain lam mihngi ka la pynlong ia ka Sorkar ban kyrkieh ia kane ka jingpynbeit thymmai, khnang ban bsuh ia ki jingangnud jong kita ki kynhun riewlum bapher bapher, halor ka Sixth Schedule, kiba don hapoh Assam (Dima Hasao Autonomous Territorial Council; Karbi Autonomous Territorial Council; ) bad hapoh Meghalaya khamtam hapoh Garo Hills Autonomous District Council ( Ban pyndep ia ki jingkular Peace Accord bad ka kynhun ANVC-B) kynthup ruh ha Mizoram bad Tripura ADCs.
Ha kaba iadei bad kane ka phang, ka Dorbar ki Khlieh Nongsynshar Ka Ri Hynniewtrep, ka kyntu jur ia ki bor tnad Ministry of Tribal Affairs, bad ka Ministry of Home Affairs, Govt of India, ban shim khia ban pyniakhlad noh ia ka Sixth Schedule ha ki shiphew bynta lane ban buh la ki jong ki Schedule khnang ba kin ioh ban buh bad pynpaw ia la ki jong ki jingsynshar tynrai lyngba kita ki Autonomous District Council, ym kumba long mynta ha kaba la shuh bsuh lang baroh shiphew tylli ki jaidbynriew bad jingsynshar tynrai jong ki tang ha kawei ka Sixth Schedule kaba la sdang ban wanrah ia ka jingbym sngewthuh bad jingartatien halor ka jingthmu ban iada ia ki jaidbynriew ritpaid.
Shuh shuh la pynpaw ba ki jaidbynriew riewlum ha Assam(Karbi Anglong, Dima Hasao, bad Bodoland Territorial Council; Mizoram(Chakma, Mara, Lai ATC), Meghalaya (Khasi Jaintia bad Garo ADC), Tripura ADC, ki iapher kawei na kawei, naduh ka rukom bat khyndew, haduh ki rukom synshar naduh Shnong, Raid haduh Hima.
La tyrwa ba la dei ban don ha jylla Meghalaya lai lane ar tylli ki Schedules kawei na ka bynta Garo Hills District kawei lane ar ka Schedule na ka bynta Khasi bad Jaintia Hills District khnang ban ioh ban pynpaw ia ki jingangnud jong ka jaidbynriew riewlum jong ka jylla ha ki Schedule la jong ym kumba long mynta ha kaba hap ban bsuh lang baroh shiphew ADC ha kawei ka Sixth Schedule.
Ka Dorbar ka la rai ban kyntu ia ki bor Sorkar Jylla bad Sorkar India ban pynsuki ia katei ka jingpynbeit thymmai ia ka Sixth Schedule khamtam hapoh ki bynta jong ka Ri Khasi Jaintia kat bym pat ioh ia ka ka jingshai bad ka jinghun na baroh ki liang ioh ba kan long pynban ka jing ma ha kaban pynneh pynsah ia kine ki jingsynshar kiba wat u Late Prime Minister Rajiv Gandhi, u la kren hapoh Parliament ha ka 15 May 1989, haba pyllait ia ka jylla Meghalaya na ka ain Panchayat da kaba ong “in Meghalaya there are Traditional Systems of Self Governments which must be preserved..”
Ka Dorbar ka la ia kren ruh halor ka shithi na ka KHADC kaba la pyntip bad khot ia u Bah John F Kharshiing, Chairman, ka Grand Council of Chiefs of Meghalaya & Spokesperson, Federation of Khasi States, u Paiem Niandro Syiemiong, Syiem Maharam & President Federation of Khasi States, bad ia u Bah Harlinjai Skhemlon, Sirdar Hima Mawdon, & Secretary, Federation of Khasi States, kum ki riewkhmat na ka liang ka Dorbar ba kan don ka jingialang kaba nyngkong jong ka KHADC Sub-Committee, kaba hynniew ngut ban ia bishar bad khmih ia ka Sixth Schedule Amendment, kaban long por 11 baje mynstep, ha ka 22 tarik April 2013 hapoh karma treikam jong u Bah P N Syiem, MLA & MDC, CEM, uba long u Chairman jong katei ka Sub-Committee, KHADC
Ha kane ka Dorbar kiba la poi bad kiba la ia kren ki long u Paiem Dr Balajied S Syiem, Syiem Hima Khyrim, Paiem PM Syiemlieh, Syiem Hima Nongkhlaw, Bah H Lyngdoh Ryntathiang, Lyngdoh Hima Lyngiong, Bah G Mylliemngap, Lyngskor Hima Khyrim, Bah A Kurbah, Sirdar Hima Marbisu, Bah Edward Kurbah, Secy Hima Marbisu, Bah Kodin Nongrum, and Bah Nor Diengdoh, Myntri Hima Sohra, kynthup ki Sordar bad ki Rangbah Shnong. Ka Dorbar ka la rai ban ia kynduh kyrkieh hadien ka 22 tarik August 2013.(SP News)






