New Delhi, Nailar 15: U Myntri Rangbah duh jong ka ri, u Narendra Modi, mynta ka sngi u la ai jingkren sha ka ri na ki kynroh jong ka Red Fort, ha ka jingialang rakhe ia ka sngi Laitluid ba 72 jong ka ri.
Haba ban ba ka India mynta ka dap da ka jingsngewskhem halade, u Myntri Rangbah duh u la kdew ia ki jingkiew kum ha ka jingjop jong ka Navika Sagar Parikrama lyngba ki hynriew ngut ki samla kynthei kiba long ki naval officer, bad ka jingjop jong ki samla ialehkai jong ka ri na ka jingsdang kaba rit. U la kdew ia ka jingphuh ki syntiew Neelakurinji ha ki lum Nilgiri, ka jingjia kaba ju jia tang shisien ha ki 12 snem. U la ong ba ka jingialang ba dang shu kut shen jong ka iing dorbar thawain Parliament, kadei kaba la ban bha halor bha ka miat jong ka imlang sahlang. U la kdew ba ka ri India mynta kadei kaba hynriew ha ka jingkhlain ka ioh ka kot.
U Prime Minister u la pyndon burom ia ki riewkhraw bad ia kiba la aiti ia la ka jingim na ka bynta ban iakhun ia ka jinglaitluid. U la ai khublei ia ki shipai bad ki pulit jong ka ri. U la pynkynmaw kyrpang, ia ki briew kiba la aiti ia la jingim ha ka jingiaumsnam kaba la tip kum ka Jallianwala Bagh, kaba la jia ha ka sngi Baisakhi ha u snem 1919. U la phah ka jingsngewlem sha ki briew kiba shah ktah ha ki jingshlei um ha ki katto katne ki bynta jong ka ri.
U la sot na ka jingkren jong u nongthoh poitri u Subramaniam Bharti ban ong ba ka India kan pyni sha ka pyrthei ia ka lynti jong ka jinglaitluid na baroh ki jait jingeh. U la ong ba ia kum kine ki jait jingangnud la pynioh da ki nongiakhun jinglaitluid kiba ym lah ban niew. Bad ia ka riti synshar jong ka ri la saindur da u Babasaheb Ambedkar ban pynioh ia kane ka jingangnud jong ka ri ha kaba ka don ka hok ia kiba duk, bad ka kabu kaba iaryngkat ia baroh ban iaid shaphrang.
U la ong ba ki nongshong shnong jong ka ri mynta ki iawanlang ban tei ia kane ka ri. U la ai nuksa ia ka jingsted jong ka roi ka par ha ki liang bapher bapher kum ka jingshna painkhana, ka jingpynpoi bording elektrik sha ki shnong, ka jingpynioh connection gas, ka jingshna iing bad kiwei kiwei.
U la ong ba ka sorkar pdeng ka la shim ia ki rai kiba la sahteng mynta la slem bha, kawei na kine ki rai kalong halor ka jngpynthikna ba ki nongrep kin ioh ia ka dor kaba biang haba die ki mar repjong ki, la don ruh ka rai halor ka GST bad halor ka bai bam tymmen kaba ryntih na ka bynta ki shipai ka ri kiba la shongthait. La lah ban leh ia kane namar ka sorkar pdeng ka la buh hakhmat duh ia ka bha ka miat jong ka ri baroh kawei.
U Myntri Rangbah duh u la kdew halor kumno ki seng kiba nabar ri bad ki kynhun ki phai mynta sha ka India ha ka rukom kaba pher, haba ianujor bad u snem 2013. U la ong ba na ka por jong ka jingbym lah ban pyntreikam ia ki polisi bapher bapher, ka India mynta ka la iohi ia ka jingpynkylla ia ka rukom pyntreikam kaba la wanrah ia ka jingiaid shaphrang jong ki kam bad ka jingkylla hapoh ka ri hi baroh kawei. Ka India mynta ka la iatreilang bad ki kynhun bapher bapher bad kadei ka nongialam jong ka International Solar Alliance.
U Myntri Rangbah duh u la ong ba ka thain shatei lammihngi mynta ka paw ha ki lad pathai khubor halor ka jingjop ha ki kam ialehkai, ka jingpynpoi bording elektrik sha ki shnong ba khatduh eh ki bym pat ioh bording elekrik bad ka jingkylla long ka jaka pdeng jong ka jingrep kaba khlem pyndonkam dawai.
U Myntri Rangbah duh u la ban ia ka ram kaba 13 klur kaba la ai hapoh ka Mudra Yojana, bad saw klur ka ram napdeng katei la sam sha ki nongioh jingmyntoi ba nyngkong jong kum kine ki jait ram.
U Myntri Rangbah duh u la ong ba ka India ka sngew sarong ia la ki Scientist. U la pynbna ia ka “Gagan-Yaan” ka space mission ba la pynkhreh da ki scientist, ka ban sdang da ka India ha u snem 2022, da kaba pyndonkam ia la ka jong ka bor. U la ong ba ka India kan long ka ri kaba saw ha ka pyrthei ban leh ia kane.
Haba pynpaw ia ka thong ban pynlong arshah ka ioh ka kot ki nongrep hapoh u snem 2022, u Myntri Rangbah duh u la ong ba ka thong ban pynurlong ia kane ka kam wat hapdeng ka jingeh. U la ong ba ki jingsdang ia ki prokam kum ka Ujjwala Yojana bad Saubhagya Yojana ka pynkup bor ia ki briew. U la ong ba ki kynhun kum ka WHO ka la iaroh ia ka jingkiew na ka Swachh Bharat Mission.
U Narendra Modi u la pynbna ka jingplie ia ka Pradhan Mantri Jan Arogya Abhiyaan ha ka 25 tarik Nailur mynta u snem- kaba long ka lyngkhuh snem jong u Pandit Deendayal Upadhyay. Ka por ka la dei ba ngin pynthikna ba ki briew kiba duk ha India kin ioh ka jingshakri kaba bha bad kaba lah kot bor ha ka koit ka khiah, u la pynpaw. U la ong ba kane ka scheme kan long ka jingmyntoi ia 50 klur ngut ki briew.
U Myntri Rangbah duh u la batai halor kumno ka thong kaba biang na ka bynta ki jingmyntoi jong ka sorkar la lah ban ioh da kaba weng noh kumba 6 klur ki nongioh jingmyntoi ki bym shisha kiba la shu shna thok. U la ong ruh ba ki nongsiew khajna ba tista jong ka ri ki don ka bynta kaba khraw ha ka jingkiew jong ka ri, da kaba bynrap ba dei namar jong ki la lah ban pyndap bam ia shibun ki briew bad la lah ban pynkylla ruh ia ka jingim jong ki briew kiba duk.
U Myntri Rangbah duh u la pynpaw ba ym lah ban map ia ka jingbamsap, bad ia kito ki briew kiba don ia ka pisa beain (black money). U la ong ba mynta ki surok ha Delhi ki la lait na ki briew kiba don ha ka bor bad la lah ban iohsngew ia ka sur jong uba duk.
U Myntri Rangbah duh u la pynbna ba ki ophisar kynthei jong ka Short Service Commission ha ka kynhun shipai ka ri Indian mynta ki lah ban ioh ka kam ba la pynskhem lyngba ka rukom jied kaba khuid bad kaba shai.
Ha kaba iadei bad ka Triple Talaq kaba la long ka jingnoh shiliang kaba khraw hapdeng ki kynthei Muslim u Myntri Rangbah duh u la pynthikna ia ki kynthei Muslim bad un ialeh ban pynioh ia ka hok sha ki.
U Myntri Rangbah duh u la kren halor ka jinghiar ki kam pyntriem ha kane ka ri. U la ban biang ia ki rukom pyrkhat jong u Myntri Rangbah duh ba mynshuwa, u Atal Bihari Vajpayee uba la ong, “Insaniyat, Jamhooriyat, Kashmiriyat’ na ka bynta ka Jammu & Kashmir
U la ban halor ka thong jong ka jingpynioh iing ia baroh, ban pynkup bor ia baroh, ka rukom shet kaba khuid ia baroh, ban pynioh um ia baroh, ka jingkhuid jingsuba ia baroh, ban pyntbit ha ka sap treikam ia baroh, ka koit ka khiah ia baroh, ka insurance ia baroh bad ka jingpyniasoh ia baroh.
U la ong ba um la ap, u khuslai bad u kwah ban iohi ba ka India kan kiew shaphrang, kan rat dyngkhong ia ka jingduna bam bad u kwah ban iohi ia ki nongshong shnong ka ri kin ioh ia ka jingim kaba bha.
