New Delhi, Nailur 14: Ka National AIDS Control Organisation (NACO) mynta ka sngi kala pynlait paidbah ia ka kaiphot halor ka jingdon jong ki briew kiba ioh ia u niangkulia kaba la khein antad na ka bynta jong u snem 2017 ha ka jingialang kaba la long mynta ka sngi. Kane ka dei ka kaiphot kaba 14 ia kaba laleh hapoh jong ka National AIDS Control Programme (NACP).
Ka NACO ka shim ia kane ka jingkhien ia ka jingdon kiba don ia kane ka jingpang niangkulia shi sien man ka ar snem da ka jingiatreilang bad ka Indian Council of Medical Research (ICMR) ka National Institute of Medical Statistics (NIMS).
Ia kane ka jingkhien la shim nyngkong ha u snem 1998 bad ia ka jingkhein kaba khatduh la shim ha u snem 2015. Kane ka kaiphot kaba la pynlait mynta ka sngi kala pyni ba kala don ka jinghiar ha ka jingsaphriang ka jingpang niangkulia, hynrei ym dei pat ban shim sting ia kane bad ka sorkar kala rai ba kane ka jingpang kadei ban jah noh ha u snem 2030.
Katkum kane ka kaiphot jong u snem 2017, ki briew ha Ri India kiba don ia kane ka jingpang niangkulia ki long kumba 21.40 lak ngut, kiba la rangbah ki don 0.22% kaba mut kumba 87.58 ha man ka shihajar ngut kiba kiba ioh ia kane ka jingpang niangkulia bad 69.11 naman ka shihajar ki iap na kane ka jingpang ha u snem 2017, katba 22,675 ki long kmie ki don kam ia ka jingsumar Antiretroviral Therapy (ART) ban pynlait ia kane ka jingpang ban hiar na ka kmie sha ki khunlung. Ka jinghiar jong ki briew kiba ioh ia kane ka jingpang niangkulia kala nanghiar ha kine ki snem.
Ka kaiphot kaba la pynlait paidbah mynta ka sngi kala kren shai ba kala hiar kane ka jingpang da 80% lyngba ki lad jingiada kaba ka sorkar kala shim haba ia nujor bad u snem 1995 namar ha u snem 2005 ka jingiap jong ki briew na kane ka jingpang niangkulia kala kot sha ka 71%. Katkum ka kaiphot jong mynta u snem 2018 ka jingiap ka long noh tang ha pdeng 47% bad 51%.
Ia ka kaiphot la pynlait paidbah ka long ban ai jingtip ia ka Ri India ha kaba ia dei bad kane ka jingpang ha ka Ri, ha ki jylla bad haki Union Territory khnang ban lah ban iada ia kane ka jingpang ba kan nym hiar na ka kmie sha ki khun kane ka dei ka rukom shim jngkhein ia kaba la leh ha ki ri baroh jong ka pyrthei.
