Shillong, Nohprah 09: u bah Samuel B Jyrwa shongknor ka North East Student’s Union (NESO) la ong ba kane ka jingiakhih shong kyllain mongor ka long ban pynpaw ia ka jingpyrshah kaba jur ia ki shipai ha kaba ki la siat iap ia ki riew paidbah ha Nagaland ha kaba 14 ngut ki riew paidbah kila khlad bad shibun kiwei kila mynsaw ha ka shnong Oting.
Ha kane ka jingialang, u Shongknor ka NESO u bah Jyrwa la ong ba kum kane ka jingjia kam dei ka sien kaba nyngkong bad katei ka jingjia ha Nagaland ka wanrah biang ia ki jingkynmaw ia kaei kaba ha ki snem kiba la leitnoh, ha kaba ki nongshong shnong ha Manipur, Nagaland kila shah ia ki jingjynjar ha kti jong ki shipai.
Kane ka jingleh donbor jong ki shipai ban siat iap, ban batbor ia ki kynthei ka long naduh ki snem 1958 bad kane ka dang iaid bteng haduh mynta, ki shipai ki juh leh ia kine kikam lehdon bor na ka por sha ka por, la iohi ia kaei kaba ki la leh ha Assam, ha Tripura, la ioh sngew ia ka jingpynhap bom ha Aizwal ha Mizoram ha u snem 1966 da ka sorkar pdeng.
Kum ki paidbah nongshong shnong, buh ka jingkylli balei ka jia kum kine ha ka dong shatei lam mih ngi jong ka Ri India, hato kane ka dei na ka daw ba ka sorkar pdeng kam sngewthuh ia ka jingmut jingpyrkhat ki briew kane ka thain shatei lam mih ngi ka Ri India, na ka dei na ka daw ba iapher ka jinglong ka dur ka dar, ne bapher ka rukom bam bad ka pher ka ktien ka thylliej.
U nongialam ka NESO u la ong ba hato kane ka dei namar ba ki paidbah riewlum ka dong shatei lam mih ngi jong ka Ri India ki dawa ban ioh ia ka jingiada na ka jinghiar thaw kiba napoh bad kiba nabar naduh ka por ba ka Ri India ka ioh ia ka jignlaitluid.
Kane ka jingleh donbor jong ki shipai ka dang pynjur shuh shuh ia ka jingialeh pyrshah ia kane ka ain yakjajor ka Armed Forces Special Power Act (AFPSA) 1958, kane ka ain dei ba la pyntrei kam da ki phareng ha u Nailar 1942 ban ialeh pyrshah ia ka Quit India Movement ha dien ba ka Ri India kala iohia ka jinglaitluid la pyntrei kam ia kane ka ain pyrshah iala ki jong ki briew.
Ha kane ka jingialeh laitluid ki briew na kane ka thain shatei lam mih ngi jong ka Ri India kila ia don bynta lang ban ia khun pyrshah ia ki phareng ban ioh ia ka jinglaitluid hynrei ka juh ka sorkar kala pyntrei kam kylla ia katei ka ain iala ki jong ki briew kane ka thain jong ka Ri India. Kane ka jingleh jong ka sorkar pdeng ka kren shai ia ka jingmut jingpyrkhat jong ki briew ka sorkar pdeng ia ki briew jong ka dong shatei lam mih ngi ka Ri India.
Ka NESO bad kiwei ki kynhun ki dawa na ka sorkar pdeng ba dei ban pynkylla noh ia kane ka ain, hynrei ka sorkar pdeng ka khlem sngap ia kane ka jingdawa bad ka dang iai bteng ban pyntrei kam ia kane ka ain yakjakor, ka por ka la dei ban kylli ia ka sorkar pdeng ba lada ka North East ka dang dei ka bynta jong ka Ri India ka dei ban pynkylla noh ia kane ka ain.
Kane ka jinglum ha katei ka jaka mynta ka sngi ka long ban pynpaw ia ka jingsngewsih halor ka jingjia ha Nagaland khamtam kito ki briew kiba dei jong ka Mon District ha Nagaland kaba ki ia kynduh ia kane ka jingsngewsih ha kti ki shipai.
Bah Samuel la ong ba kane ka jingiakhih shong kyllain mungor mytna ka sngi ka pynlong ia kane ka jingiakhih ha baroh kawei ka dong shatei lam mih ngi jong ka Ri India ha Meghalaya la pynlong ha Shillong bad ha Tura. La ong ba wat la phiah da ki pud ki sam hynrei baroh long kawei.
Kum ki paidbah ka dong shatei lam mih ngi jong ka Ri India dei ban ia tylli kawei namar ba kin don ki jingpyrshah ban pyniapher hynrei dei ban sngewthuh ban ia long kawei ban ia khun pyrshah ia kano kano ka bor, la kyntu ia ki sorkar jylla ba kin ia kren bad ka sorkar pdeng ban weng ia kane ka ain yakjakor.
Lada ka sorkar India kam sngap ia ka sur jong ki paidbah, kan kren shai ba ki don ar tylli ki dak ki shin, kawei ba ka sorkar India kam niew ia kane thain shatei lam mih ngi ka Ri India ba kam dei ka bynta ka Ri India bad kane ka ain AFSPA ka long ban pynsngap jar ia ka sur ki paidbah ka dong shatei lam mih ngi ka Ri India da ka bor jong ki shipai, hynrei kane kan dang wanrah ia ka jingsngewiapher, la ong u bah Samuel song knor ka NESO.
Kiwei kbia la kren ha kane ka jingialang ki long, u Talikaba – Ao Students’ Union, u D. Rahauei – NTMS, VP, u Ningphiso Teron – Karbi Students’ Association, u Anshuman – Shillong Bar Association, VP, u Jerome Debbarma – TSF, GS,u Donbok Dkhar – HITO, u Surojeet Hazarika – SASSA, Prez, u Tarh Tarum – ASUS, Prez, u Jersom Shylla – JSU, u B. Marbaniang – RBYF, GS.
U bah Sadon Blah – HNYF, u John Chhana – MSU Prez, u Dundee C Khongsit – FKJGP, u Tolu Chopi – Naga Elders Forum, Prez, Lambok S Marngar – KSU, Thongule Sangtam – ENSUS, Prez, u Dekhozo Rhakho – NSUS, Prez, ia ka jingialang la pyniaid da u general secretary ka KSU u Samla Donal V Thabah.
