New Delhi, Nailur 18: Ka dohkha ka don ha ka jaka kaba kyrpang ym tang ha ka jingkylla jong ki jait jingim, bad ruh ha ki khana pateng jong baroh ki dustur kiba hyndai. Ki Puranas jong ngi ki kren shaphang ka Matsyavatara, ka jinglong kaba nyngkong jong uBlei Vishnu.
Ki jingthohSangamjong ka Tamil Nadu ha ki por hyndai ka batai shaphang ka jingim jong ki nongtongdohkha bad ki lieng jong ki (Akananuru).Kito kiba leittihia ka Indus Valley ki pyni ia ka jingbun ka kam ri bad tong dohkha ha India ha ka por hyndai.
Ka India ka don ki jaka khapduriaw bad ki wah bad kumta ka bun bha ki jingdoh jingem kiba iadei bad ki dohkha, bad kumta ki nongtongnongridohkha naduh mynshuwa ki don ka jaka kaba kyrpang ha ka kolshor jong ka ri.
Hadien ba la ioh ia ka jinglaitluid ka ri, ki kam ri dohkha ha ka ri ki la kiew ha ka rukom kaba stet na ka por sha ka por bad katkum ki jingbthah halor ki sienjam, ki jingdon jingem bad ki jinglong ha ki jylla.
Namar ka duna ki sienjam bad jingbei tyngka na ka Sorkar Pdeng Ki kaiphod ki pyni ba ka jingpyllait pisa ka Sorkar Pdeng ia ki kam ri dohkha ka duna haduh T 3682 klur naduh ba la ioh jinglaitluid haduh 2014 ki kam ri dohkha ha India ki long kiba shah iehbein.
Ki nongtongnongridohkha ba shlur jong ka India ki la bteng ban tur sha ki duriaw, ha ki lieng kiba jot ba pei, ha ka jing bym don ka insurance, ki jingpynshngain, ka jingioh shim ram, bad ki jingkyrshan.
Hadien 67 snem ba la ioh ia ka jinglaitluid, ka kam ri dohkha kaba long ka bynta kaba kyrpang ha ka jingpynbiang mar bam, bad lad kamaijakpoh ka la kylla kum ka lieng khlem kaba shuiaid kulmar ha ka duriaw.
Ki jingeh ki long kiba bun. Ha u 2014, ki briew ka India kiba la ngiah ia ka jingbam sap bad ka jingdkoh ki polisi jong ka sorkar ha kato ka por, ki la shim ia ka rai ban wanrah ia ka sorkar kaba khlain hapoh ka jingialam jong u Narendra Modi, u nongialam ubasngewthuh ia ka jingeh ba ki briew ki iakynduh bad ka jingsngew ha kylleng ka ri.
Ka kam kaba nyngkong kaba u Modi u la leh ka dei ba u la pynphai khmatia ka Sorkar Pdeng sha ki kam ri dohkha. Kine ki 8 snem ba la dep ki la iohiia ka jingbei tyngka kaba palat T 32000 klur ha ka skhim Blue Revolution, ka Fish and Aquaculture Development Fund bad Pradhan Mantri Matsya Sampada Yojana (PMMSY), ha ryngkat kiwei kiwei ki sienjam kiba bun.
Kine ki sienjam ki la weng ia ki jingpynthut bad ki la pynlaitluid ia kine ki kam, da kaba bud ia ka jingngeit ha ka ‘Pynthymmai, Trei Shitom bad Pynkylla’ kaba la pynthikna ia ka jingkiew kaba khraw ha ka jinglah ka India ban pynmih ia ki dohkha na ka 102lak ton ha u 2014-15 sha ka 161lak ton ha u 2020-21.
Ki kam ridohkha ki la kiew kumba 10% ha man ka snem ha ki 5 snem ba nyngkong jong ka Sorkar Modi haba ianujor bad ka 5.27% na ki snem mang tyngka 2009-10 haduh 2013-14.
Da kaba pyndep ia ki jingkularjong u ha ka por elekshon, u Myntri Rangbah Duh u la wanrah ia ka tnat Fisheries, Animal Husbandry bad Dairying kaba kyrpang na ka bynta ka jingkyntiew ia ki kam ri dohkha bad ha u snem 2020, u Myntri Rangbah duh u la pynbna ia ka jingbei tyngka kaba heh tam ha ki kam ri dohkhakaba kot sha ka T 20050 klur, lyngba ka PradhanMantriMatsyaSampadaYojana (PMMSY).
Kum shi bynta ka Atmanirbhar Bharat. Ka PMMSY ka la kylla sha ka kor ban kyntiew ia ki kam ri dohkha ka India sha ki kyrdan ba thymmai. Kane ka skhim ka thmu ban kyntiew ia ka jingpynmih, ka bor bad ka jingshalan ia ki mar dohkhashuwa u snem 2024-25. Ka thmu ruh ban pynduna ia ki jinglut jingsep bad kyntiew ia ka jingbamdohkha ha India.
Ki jingpynkylla bad ki sienjam ki la wanrah ia ki jingdon jingem bad ki jingpynthymmai ha ki kam ri dohkha ha India, khamtam ha ka jingshna ia ki kad lieng ba thymmai, ka jingpynthymmai bad jingbuh motor ha ki lieng, ka jingplie lad ia ki jingshakri, ki jaka buh pyndaitthah, ki iew dohkha kiba khuid, ki thukthuk kiba don jaka pyndaitthah bad kiwei kiwei. Ki nongtongdohkha ki ioh insurance, ki ioh jingiarap pisa bad ki ioh ruh ia ki Kisan Credit Card ruh kumjuh.
La buddienbha ruh ia ka jingpynsuk ban trei ia ki kam khaii. Ka Digital India ka la pynduna ia ka por ban ioh ia ki Sanitary Import Permit (SIP), na ka 45 sngi sha tang 48 kynta.
La weng noh a ka jingdonkam SIP ban wanrah ia ki SPF Shrimp Broodstock na ki tyllong kiba la ai jingbit bad kane ka la iarap bha ia ki jaka buh symbaishymprong. Ka Sorkar ka la pynduna ruh ia ka khajna na ka bynta ki mar ba donkam ban ri shymprong, khnang ban kyntiew ia ka jingshalan mar.
Ki nongrinongtongdohkha ki dei ka burom jong ngi. Ka Sorkar Modi ka la bteng ban treikam ha ka jingngeit ha ka ‘Seva, Sushasan and GareebKalyan’ na ka bynta ka bha ka miat bad ka jingpynkupbor ia ki nongri, nongtongdohkha.
La pyniar ruh ia ki kam. Mynta, ki longkmie ha Tamil Nadu ki la sdang ban rep ia u seaweed, katba kito na Lakshdweep ki la sdang ia ka jaka ri ia ki dohkha ba buh kai. Ki nongridohkhana Assam ki la sdang ia ka river ranching ha Brahmaputra, katba ki nongseng kam lajong na Andhra ki la mad ia ka jingjop ha ka kam ri dohkha.
Ki longkmie ha ka them Kashmir ki la sdang ia ki jaka ri cold water trout. La pyndonkam ia ki jaka bun mluh jong ka Haryana na ka bynta ki jaka ri dohkha bad la pynkylla ia ki jaka ba sepei sha ki jaka ba pynmih spah.
Ki start up ba thymmai ha ki kam ri dohkha ki la khring ia ki riew don sap, ka teknoloji, ka jingbei tyngka bad kito kiba kwah seng kam lajong ba kin tur sha ki kam ri dohkha kaba la wanrah ia ka jingkylla kaba khraw. Mynta ki kam ridohkha ka India ki la kyntiew ia ka kyrdan jong ka India ha ka jingpynmih ia ki shymprong bad ka jingshalan mar.
Ka India ka don mynta ha ka kyrdan kaba 2 ha ka jingpynmihna ki jaka ri dohkha, ka kyrdan ba 3 ha ka jingpynmihdohkha, bad ka kyrdan kaba 4 ha ka jingshalan ia ki dohkha bad ki mar ba shna na ki dohkha.
Mynta ba la weng ia ki jingpynthut, la wanrah ia ka teknoloji, ba la pynpoi ki jingmyntoi sha kito kiba dei ban ioh ia kine, ba la pynshlur ia ka jingseng kam lajong, la pynkupbor ia ki longkmie, ki kam ri dohkha ha India ki la lait na ki jingteh kiba rim.
Lyngba ka ‘ SabkaSath , SabkaVikas, SabkaVishwas and SabkaPrayas’, ki phra snem ka Sorkar Modi ki la buh ia ka nongrim kaba skhem na ka bynta ki kam ri dohkha ha India.
Mynta haba ngi rakhe ia ka lyngkhuh snem kaba ar jong ka PMMSY, ki kam ri dohkha ha India ki la iaidshaphrang. Nangne, ki lad ban kiewshaphrang ki long kiba bun bad ki wanphai lyngba ka ioh ka kot bad ka jingkmen jong ki nongri bad nongtongdohkha jong ka ri.
