New Delhi, Iaiong 30: U Myntri Rangbah Duh jong ka ri, u Narendra Modi u la iashim bynta ha ka bynta kaba nyngkong jong ka Joint Conference ki Myntri Rangbah bad ki Chief Justice jong ki High Court ha Vigyan Bhawan, New Delhi mynta ka sngi. U la ai jingkren ruh ha kane ka jingialang.
U Chief Justice ka India Justice, u N.V. Ramana, Justice UU Lalitjong ka Supreme Court, ki Myntri Sorkar Pdeng kum u KirenRijijubad Prof S.P. Singh Baghel, ki Judge ka Supreme Court, ki Chief Justice jong ki High Court, ki Myntri Rangbah bad ki LG jong ki Jylla bad ki Union Territory ki la iadon lang.
Ha ka jingkren jong u, u Myntri Rangbah Duh u la ong, “ha kane ka ri jong ngi, katba ka kamram jong ka ing bishar ka dei ban iada ia ka Riti Synshar, ka legislature ka dei ka dak jong ki jingangnud jong ki briew. Nga ngeit ba kane ka jingryntih jong kine ki ar bynta jong ka RitiSynsharkanpynkhreh ia ka rukom treikam na ka bynta ki kam ain kiba biang por bad kiba treikam bha ha kane ka ri.”
U la ong ba ki 75 snem ka jingioh jinglaitluid ki la pynshai shuh shuhia ki kamram jong ka judiciary bad ka executive. Haba don ka jingdonkam, kane ka jingiadei ka la kylla ban ialam lynti ia ka ri, u la ong.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba kane ka Conference ka dei ka dak jong ka jingitynnad jong ka Riti Synshar bad u la ong ba u la wan iashim bynta ha kane ka conference la slem mynta, mynshuwa kum u Myntri Rangbah bad mynta kum u Myntri Rangbah Duh.
U Myntri Rangbah Duh u la ong, “Ha u snem 2047, haba ka ri kan rakhe ia ka jingdap 100 snem ka jingioh jinglaitluid, hato ngi kwah ban iohi ia ki kam ain kiba kumno ha ka ri? Kumno ngin pynthikna ba ki kam ain kin long kiba tbit haduh kattakatta ba kin lah ban pynurlong ia ki jingangnud jong ki briew ka India ha u 2047.
Kane ka dei ban long ka jingkylli kaba kongsan hakhmat jong ngi mynta ka sngi.” “Ka jing thmu jong ngi ha ka AmritKaal ka dei ban don ki kam ai kaba don ka jingioh ia ka hok kaba suk, kaba stet bad na ka bynta baroh”, u la bynrap.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka Sorkar ka dang trei shitom ban pynduna ia ka jingslem jong ka jingai ia ki jingbishar ka ain bad ki jingpyrshang mynta ki dei ban pynkhlain shuh shuh ia ka jingbun ki nongbishar bad ban kyntiew ia ki jingdon jingem kiba iadei bad ka ain. U la ong ba la phah ia ka ICT ban peit ia ki case bad ba ka jingpyrshang ban pyndap ia ki post ba thylli ha baroh ki kyrdan jong ka ain ka dang iaidshakhmat.
U Myntri Rangbah Duh u la ban biang ba ka jingthmu jong u ka dei ban pyndonkam ia ka teknoloji ha ki kam jong ka sorkar ha kaba iadei bad ki kam ain. U la ong ba ka Sorkar India ka sngew ba ki lad teknoloji ha ki kam ain ki dei ka bynta kaba kongsan jong ka Digital India mission. U la kyntu ia ki Myntri Rangbah bad ki Chief Justice jong ki High Court ba kin rah shakhmat ia kane.
Dang pyntreikam ia ka projek e-courts mynta ha ka rukom treikam mission mode, u la ong. U la ai nuksa da ka jingjop jong ki jingsiew digital namar kane kala saphriang bha ha ki nongbah ba rit bad wat ha ki shnong kiba rit ruh. Na baroh ki jingsiew ha ka pyrthei ha une u snem ba la dep, 40% na ki jingsiew digital ki dei ha India, la pyntip u Myntri Rangbah Duh.
Ha ka jingkren shuh shuh shaphang ka jingpyndonkam ia ka teknoloji, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba mynta, ki kam kum ka block-chains, electronic discovery, cybersecurity, robotics, AI bad bioethics ki dei ki sobjek ba ai jinghikai ha ki skul bah ain ha ki ri bapher bapher. “Ka dei ka jingbahkhlieh jong ngi ba ha ka ri jong ngi ruh, ka jingai jinghikai shaphang ka ain ka dei ban long katkum kine ki jinglong jingman ha kiwei kiwei ki ri,” u la ong.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka long kaba donkam ban kyntiew ia ki ktien tynrai ha ki iingshari khnang ba ki briew ki don ka jingiadei bad ki kam ain bad khnang ba ka jingshaniah jong ki ha kane ka kiew. U la ong ruh ka hok jong ki briew ban ioh ia ka jingbishar kaba bha kan kiew namar kane. U la ong ruh ba ia ki ktien tynrai dang kyntiew wat ha ka jinghikai teknikal ruh.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ruh ba ki jingpynkyllaia ki kam ain kim dei tang ki polisi. Ki jingsngew jong ki briew ki don bynta ha kane bad kine ki dei ban long ka nongrim jong baroh ki jingiamir jingmut. Mynta ki don kumba 3.5 lak ngut ki koidi kiba dang don ha ka jingbishar bad kiba don ha ki patok.
Bun na kine ki dei na ki longiing kiba duk, u la ong. Ha man ka distrik ka don ka komiti ba longkhlieh duh da u District Judge, khnang ban lah ban peit biang ia kine ki case bad haba lah, ia kine ki koidi dei ban pylait ha ka bail. “Nga kyntu ia baroh ki Myntri Rangbah bad ki Chief Justice jong ki High Court ba kin phaikhmat kyrpang sha kine ki kam ha ka nongrim jong ka jingsngewlem bad ka ain,” u la ong.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ruh ba ka jingpuson ka dei ka atiar kaba donkam na ka bynta ka jingpynbeit ia ki case ba dang sahteng ha ki iing shari. Ka don ka rukom pynbeitia ki jingiakaja kaba la don da ki hajar snem lyngba ka jingpeit jong ka imlang sahlang. Ka jingiasngewthuh jingmut bad ka jingiashim bynta lang ka dei ka bynta jong ka jingai ia ka hok, u la ong.
Lyngba kane ka rukom pyrkhat, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka Sorkar ka la wanrah ia ka Mediation Bill ha ka iing dorbar thaw ain Parliament kum ka ain kaba iar. “Lyngba ka jingtbit jong ngi ha ki kam ain, ngi lah ban ialam lynti ia ka pyrthei baroh kawei ha ka jingpynbeit ia ki jingiakajia lyngba ki jingiasngewthuh lang. Ngi lah ban pyni nuksa ia ka pyrthei baroh kawei,” u la ong.
