New Delhi, Rymphang 06: U Myntri Rangbah Duh jong ka ri, u Narendra Modi u la leit jngohkai ia ka International Crops Research Institute for the Semi-Arid Tropics (ICRISAT) ha Patancheru, Hyderabad bad u la plie ia ka jingrakhe ia ka jingdap 50 snem ka ICRISAT.
U Myntri Rangbah Duh u la plie ruh ia ka Climate Change Research Facility on Plant Protection bad ka Rapid Generation Advancement Facility jong ka ICRISAT. Kine ar tylli ki jaka ki dei ba la aiti sha ki nongrep ba rit jong ka thain Asia bad sub-Saharan Africa.
U Myntri Rangbah Duh u la pyllait ruh ia u logo ba kyrpang jong ka ICRISAT bad ka stamp na ka bynta une u mawer. Ka Lat ka Jylla Telangana, kaTamilisaiSoundararajan, ki Myntri Sorkar Pdeng, u Narendra Singh Tomarbad u G. Kishan Reddy ki la iadon lang ha kane ka prokram.
U Myntri Rangbah duh u la kren shaphang ka sngi ba kyrpang jong ka Basant Panchami bad u la ai khubleiia ka ICRISAT halor ka jingdap 50 snem. Haba kren shaphang ka jingkongsan ki 25 snem ban wan na ka bynta ka ri bad kumjuh ruh ia ka ICRISAT, u Myntri Rangbah duh u la ban ia ka jingdonkam jong ki thong ba thymmai bad ban pynurlong ia ki.
U Myntri Rangbah duh u la ai khublei ia ka ICRISAT namar ka jingnoh synniang jong ka ha ka jingkyntiew ia ka rep ka riang ha ki bynta bapher bapher ha kylleng ki ri ka pyrthei kynthup ia ka India. U la iarohia ka jingnohsynniang jong ki ha ka jingpeit ia ki kam ba iadei ka um bad ka khyndew, ka jingkyntiew ia ki kam rep ha kylleng ka pyrthei bad ha India.
U la sngewnguh ruh ia ka jingnohsynniang jong ki ha ki kam kiba iadei bad ka khyndew bad ka um, ka jingpynbha shuh shuh ia ki jaitjingthung bapher bapher, ka jingbun ki jaitjingthung ha ki kper, bad ka jingpyniasoh bad ki kam ri jingri.
U la iaroh ruh ia ka jingpyniasoh ia ki nongrep bad ki iew bad ka jingkyntiew ia ka kam thung ia ki kynjadai bad u “chick pea” ha Andhra Pradesh bad Telangana.” Ka jingwad bniah jong phi ka la pynsuk ia ka kam rep bad ka la pynlong ia ka kaba iaineh,” la ong u Modi.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ki briew kiba shah ktah bha ha ka jingkylla ka mariang ki dei kito kiba dang sahdien bad kiba duna jingdon jingem. Dei namar kane ba u Myntri rangbah Duh u la kyntu ia ka pyrthei baroh kawei ba kan peit bha ia ki kam kiba iadei bad ka jingkylla ka mariang.
U la kren shaphang ka LIFE- Lifestyle for Environment; P3 –ki jingiakhih Pro planet people – na ka bynta ka mariang bad ka thong net zero jong ka India shuwa u snem 2070.
“Ka Pro planet people ka dei ka jingiakhih kaba pyniasoh ia baroh ki jaitbynriew, man u briew bad ka jingbahkhlieh ban ialeh pyrshah ia ka jingkylla ka mariang.Kane kam kut tang ha ka ktien hynrei ka paw ruh lyngba ki kam jong ka Sorkar India,”ulabynrap.
Da kaba kdew sha ki 15 tylli ki Agro-Climatic Zone bad ki 6 tylli ki samoi ha ka ri, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka India ka don ka jingshemphang naduh ki por hyndai ha ki kam rep. U la ong ba ka jingpeit bniah jong ka India ka dei ka ‘jingleitphai sha ka nongrim’ bad ka ‘jingiaid sha ka lawei’.
Ban iada ia ki nongrep na ki jingeh kiba iadei bad ka mariang. “Ka jingpeit bniah jong ngi ka dei na ka bynta palat 80% ki nongrep kiba trei ki kam ba rit bad kiba donkam bha ia ngi,” la ong u Myntri Rangbah Duh.
U la kren shaphang sa kawei ka bynta ban pynkylla ia ka India lyngba ki kam rep kiba pyndonkam ia ki lad digital bad u laong ba kane ka dei ka lawei jong ka ri bad ba ki samla ba don sap ki lah ban noh synniang bha ha kane.
U la kren shaphang ka jingpeit ia ki jingthung, ka jingpynkylla digital ia ki kot khyndew, ka jingsynreit dawai bad sboh da ki drone kiba mad mynta ia ka jingpyndonkam shuh shuh ia ka teknoloji bad ka digital technology”, u la ong.
U Myntri Rangbah Duh u la ban jur ba ha ka AmritKaal, ka India ka dang peit bniah ia ka roi ka par kaba pura ha ryngkat ka jingkiew ha ki kam rep. La ai jingkyrshan ia ki longkmie ha ki kam rep lyngba ki self-help group.
“Ki kam rep ki don ka lad ban weng ia ki briew na ka jingduk bad ai ka jingim kaba kham bha ia ki. Kane ka AmritKaalkan ai ia ki lad thymmai ruh ia ki nongrep ha ki jaka bapher bapher,” u la ong.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka India ka don ka rukom treikam kaba ar bynta. Ha kawei ka liang, ka jaka kaba bun mynta ka dei kaba dang wanrah hapoh ka jinglah ban ai um ha ki kam rep lyngba ka jingtyngkai ia ka um bad ka jingpyniasoh bad ki wah. Ha kawei pat ka liang, la pynshlur ban tyngkai ia ka um ha ki jaka ba duna ki lad ai umia ki mar rep.
U Myntri rangbah Duh u la ong ba ka mission ha kylleng ka ri na ka bynta ka jinglah ban pyndap ia ka jingdonkam ia ki umphniang bam ka thmu ban kyntiew ia ka jaka thung palm oil da 6 lak hectare.
“Kane kan iarap ia ki nongrep ka ri bad kan ai jingmyntoi bha ia ki nongrep ka Andhra Pradesh bad Telangana”, la ong u Myntri Rangbah Duh. U la kren ruh shaphang ki sienjam ban pynkhlain ia ki jingdon jingem kum ki jaka buh pyndaitthah sha ka 35 million ton bad ka jingwanrah ia ka Agriculture Infrastructure Fund kaba T 1 lak klur.
Ka India ka peit bniah ruh ia ka jingseng ia ki FPO bad ka jingpynbha ia ki kam kiba iadei bad ki kam rep. “kwah ban wanrah ia ka bor kaba khlain jong ki nongrep ba rit ha ki iew da kaba wanrah ia ki hapoh ki hajar tylli ki FPO,” u la ong.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka thong jong ka India kam dei tang ban kyntiew ia ka jinglah ban pynmih mar bam. Ka India ka don ki mar bam ba tam kaba plie lad ia ka ban pyniaid ia ka kam pynshngain ha kaba iadei bad ki mar bam.
“Ngin dang peit bniah ia ka jingshngain ha ka jingdon mar bam ha ryngkat ka jingshngain ka ri. Ha kane ka thong, ngi la wanrah shibun ki symbai bio-fortified ha kine ki 7 snem ba la dep.”
Ka ICRISAT ka dei ka kynhun jong ki ri kaba peit ia ki kam wad bniah kiba iadei bad ka rep ka riangha ka thain Asia & sub-Saharan Africa. Ka ai jingiarap ia ki nongrep da kaba wanrah ia ki jaitjingthung ba kham bha bad ki hybrid bad ka iarap ruh ia ki nongrep kiba trei ki kam ba rit ba kin ialeh pyrshah ia ka jingkylla jong ka mariang.