New Delhi, Risaw 01: Ha ka jingwanrahia ka juk ba thymmai ha ka teknoloji, u Myntri Rangbah Duh, u Narendra Modi u la plie ia ki kam 5G ha PragatiMaidan, New Delhi mynta ka sngi. U Myntri Rangbah Duh u la plie ruh ia ka bynta kaba 6 jong ka India Mobile Congress bad leitjngoh ia ka IMC Exhibition kaba la pynlong ha kane ka sngi.
Kito kiba ialam lynti ha kine ki kam ki la ai ia ki jingmut jong ki ha kane ka sngi kaba sah nam. U MukeshAmbani, Chairman, Reliance, u la pynpaw ka jingsngewnguh ia u Myntri Rangbah Duh uba la ai mynsiem ia ka jingthmu ban tei ia ka ri kaba la ioh ia ka roi ka par ha shuwa u snem 2047.
“Baroh ki sienjam bad ki polisi jong ka Sorkar ki dei kiba la saindur ban kyntiew ia ka India sha kane ka thong. Ki sienjam ba la shim ban pynstet ka jingiaid lynti ka India sha ka juk jong ka 5G ki dei ki dak jong ka jingskhem jingmut jong u Myntri Rangbah Duh jong ngi,” u la ong.
U la kren shaphang ki lad 5G ha ki kam bapher bapher kum ka pule puthi bad ki kam kiba iadei bad ka maraing. “Ka jingialam lynti jong phi ka la kyntiew ia ka burom jong ka India, ka kyrdan bad ka bor jong ka kum bym pat ju iohi mynshuwa. Ha kane ka jukkaba bun ki jingkylla kiba stet yn ym don kanokano kaba lah ban pynsuki ia ka India kaba khie im biang ban kot sha ki kliar,” la ong u Ambani.
U Sunil Bharti Mittal, Chairman, Bharti Enterprise u la ong ba ka jingsdang jong ka 5G ka dei ka jingsdang jong ka juk kaba thymmai bad namar ka dang jia ha ka Azadi Ka Amrit, kane ka dei kaba long kham kyrpang shuh shuh.
Donbok ba ka ri ka don ia u nongialam ha u Myntri Rangbah Duh ubasngewthuhbha ia ka teknoloji bad uba la pyndonkam ia kane ban wanrah ia ka roi ka par ha ka ri ha ka rukom bym pat juiohimynshuwa, u la bynrap.
U Mittal u la ong ruh ba kane kanplie shibun ki lad ia ki briew, khamtam ha ki jaka nongkyndong. U la kynmawia ki sienjam jong u Myntri Rangbah Duh ha ki kam kiba iadei bad ki jingdon jingem bad ka teknoloji naduh ki por ba u long u Myntri Rangbah jong ka jylla Gujarat.
U la ong ba ha ka por jong ka khlam, ka jingiaid ka la leit sha ki shnong bad ki iing bad ka jingtied u dohnud jong ka ri um shym la sangehwat tang shipor ruh. Kane ka dei namar ki kam digital. U la iaroh ruh ia ka jingshlur bad ka jingjop jong ka jing thmu Make in India.
Ha ryngkat ka Digital India, u Myntri Rangbah Duh u la kyntiew ruh ia ka Start-up India campaign bad tang ha katto katne por, ka India ka la sdang ban pynmih ia ki unicorn,” la ong u Mittal da kaba bynrap, Lyngba ka jingwan ka 5G, ngangeit skhem ba ka ri kan pynmih bun ki unicorn.
U Kumar Mangalam Birla, Chairman, Aditya Birla Group u la ong ba ka jingwan jong ka 5G ka dei kaban wanrah ia ki jingkylla kiba pyni ia ka bor jong ka India bad u la kren ruh shaphang ka bynta jong ka teknoloji telecom kum ka nongrim jong ka roi ka par ha India.
U la ai jingsngewnguh ia u Myntri Rangbah Duh, u Narendra Modiuba don ka jingshemphang bad ka mynsiem nongialam na ka bynta ka sienjam kaba heh ha ki kam teknoloji kaba la ialam sha ka India ba kan don ka bynta kaba khraw ha kane ka pyrthei.
U la ai jingsngewnguh ruh ia u Myntri Rangbah Duh uba la ai jingkyrshan ia ki kam telecom ha ka por jong ka khlam bad na ka bynta ki jingpynkylla ha ki kam telecom. U Birla u la ong ba ka jingsdangia ki kam 5G ka dei ka dak jong ka jingsdang jong ka jingiaid lynti kaba shongshit jong ka India.Ngin iohi shibun ki lad na ka bynta ka jingkyntiew ia ka 5G bad ka jingpyndonkam ia kane ha ki snem ban wan, u la ong.
Kine ki nongialam ha ki kam telecom ha ka ri ki la pyni mar kawei ka rukom pyndonkam ia ka 5G hakhmat u Myntri Rangbah Duh ban pyni ia ki lad kiba don ha ka kam 5G teknoloji ha India.
Ka Reliance Jioka la pyniasoh ia uwei u nonghikai na ka skul ha Mumbai bad ki shahhikai na ki jaka bapher bapher jong ka Maharashtra, Gujarat bad Odisha. Kane ka la pyni kumno ka 5G kanplie ia ki lad ha ki kam pule puthi da kaba pyniajan ia ki nonghikai bad ki shahhikai da kaba pyndam ia ka jingjngai hapdeng jong ki.
La pyni ruh ia ka bor jong ka Augmented Reality (AR) bad kumno la pyndonkam ia kane ban ai jinghikai ia ki khynnah ha kylleng ka ri khlem da donkam ia ki kor AR. U Myntri Rangbah Duh u la iakren bad ki khynnah pule na DnyanjyotiSavitribaiPhule School, Raigad, Maharashtra ha ka jingiadon lang u Myntri Rangbah ka Maharashtra, uEknathShinde.
Ki khynnah na ka skul Ropda Primary, Gandhinagar, Gujarat ki la iasoh ha ryngkat ka jingiadon lang u Myntri Rangbah ka Gujarat, u Bhupendra Patel. U Myntri Rangbah Duh u la iakren ruh bad ki khynnah pule na ka SLS Memorial School, Myurbhanj, Odishaha ka jingiadon lang u Myntri Rangbah ka Odisha, u NavinPatnaik.
U AbhimanyuBasu, DhirubhaiAmbani Int. School, BKC, Mumbai bad u la pyni ruh ia ka jingpyndonkam ia ka teknoloji 5G. U Myntri Rangbah Duh u la peit thuhia ka jingthrang jong ki khynnah ban don ka teknoloji ha ki kam pule puthi. U nongthoh, Amish Tripathiu la ai jingbatai shaphang kane ka bynta.
Ka jingpyrshang jong ka Vodafone Idea ka la pyni ia ka jingshngain jong ki nongtrei ha ka tunnel jong ka Delhi Metro kaba dang shna lyngba ka jingsaindur ia ka Digital Twin jong ka tunnel. Ka Digital Twin kan iarap ban ai jingtip shaphang ka jingshngain ki nongtrei na kanokano ka jaka.
U Myntri Rangbah Duh u la peit ia ka jingpyni jong ka jingpeit ia ka kam katba dang trei da kaba pyndonkam ia ka VR bad Artificial Intelligence. U Myntri Rangbah Duh u la iakren bad u Rinku Kumar, u nongtrei ha ka Delhi Metro Tunnel Dwarka, New Delhi ha ka jingiadonlang u Delhi Lieutenant Governor, VinaiSaxena.
U Myntri Rangbah Duh u la kylli shaphang ka jingshem ki nongpyndonkam bad ka jingdonkam ia ka jinghikai ban pdiang ia kane ka teknoloji. U la ong ba ka jingsngewthuh jong ki nongtrei ia ka jingshngain ka dei kawei na ki kam kiba kongsan bha jong kane ka teknoloji kaba thymmai U la ai jingiaroh ia ki nongtrei ka India kiba la noh synniang na ka bynta ka jingkiew shaphrang ka ri.
Ha ka demo jong ka Airtel, ki khynnah pule na Dankaur, Uttar Pradesh ki la sakhi ia ka jingbatai kaba khring bad pynsngewtynnad ia ki shaphang ka jinglong ki met bneng da ka jingiarap ka Virtual reality bad ka Augmented reality. Kawei ka khynnah pule kaba kyrteng ka Khushi ka la iasamia ka jingshem jong ka shaphang ka rukom ioh jinghikai bad u Myntri Rangbah duh da kaba ieng ha ka rynsan lyngba ka hologram.
U Myntri Rangbah jong ka Uttar Pradesh, u Yogi Adiyanath u la iasoh lang ha kane ka prokram na Rudraksh Convention Centre, Varanasi. U Myntri Rangbah duh u la kylli shaphang ka rukom ai jinghikai VR ka iarap ia ki ban sngewthuh ia ki jingthmu ha ka rukom kaba iar. Ka khynnah pule ka la ong ba hadien kane ka jingshem ka la kham ioh mynsiem ha ki jingpuleiakieikiei kiba thymmai.
Ha ka jingai jingkren ha ka jingialang u Myntri Rangbah duh u la ong ba ka Summit kaba mynta ka sngi ka lah ban long kylleng ka pyrthei hynreiki jingktah bad ki jingioh jingmut kilong jong ka thain. U la ong mynta kadei ka sngi kaba kyrpang na ka bynta ka India kaba kiewsted jong kane ka spah snem ba mynta.
“Mynta, 130 klur ki briew jong ka ri ki ioh ka jingai sngewbha kaba biang tam ha ka dur jong ka 5G na ka ri bad na ki kam telecom jong ka ri. Ka 5G kadei ka bynta ba thymmai jong ka por ba thymmai ha ka ri. “Ka 5G kadei kaba sdang jong ki lad ki kabu ki bym don jingkut. Nga ai khublei ia man u nongshong shnong jong ka ri namar kane,” u la bynrap.
U la ong da ka jingsngewhun ba ha kane ka plieia ka 5G bad ka jingiaid shaphrang ka teknoloji, ki jaka nongkyndong bad ki nongtrei kilong kiba iatreilang mar kumjuh. Da kaba ban sa kawei pat ka khubor jong ka jingplie ia ka 5G, u Myntri Rangbah duh u la ong “Ka India kaba thymmai kan nym long tang ka jingpyndonkam ia ka teknoloji.
Ka India kan leh ia ka bynta kaba khraw ha ka roi ka par bad ka jingpyntreikam ia kata ka teknoloji. Ka India kan leh ia ka bynta kaba khraw ban saindur ia ka wireless teknoloji ban wan, bad ka jingpynmih ia ki tiar ba iadei bad kane.
U Myntri Rangbah duh u la ong ba ka India ka shaniah ha kiwei kiwei ki ri na ka bynta ki tekonoloji 2G, 3G bad 4G .Hynrei da ka 5G, ka India ka la thaw histori kaba thymmai. “Da ka 5G, ka India ka don ha ka kyrdan bad kiwei ki ri ha ka telecom teknoloji ha ka sien ba nyngkong, u la ong.
Haba kren shaphang ka Digital India, u Myntri Rangbah duh u la ong katto katne ki briew ki pyrkhat ba kane kadei tang ka skhim sorkar. “Hynrei ka Digital India kam dei tang ka kyrteng, kadei ka jing thmu kaba khraw na ka bynta ka roi ka par jong ka ri. Ka thong jong kane ka jing thmu kalong ban wanrah ia kata ka teknoloji sha ki riewpaidbah, ba iahap bad ki briew, kaba treikam da kaba pyniasoh bad ki briew.”
Da kaba phaikhmat halor ka jingdonkam ka jingtrei kaba pura na ka bynta ka Digital India, u Myntri Rangbah duh u la batai ba ‘ngi phaikhmat ha ki 4 tylli ki Rishot, ha ki saw liang ha kajuh ka por. Kaba nyngkong, ka dor jong ka tiar, kaba ar, ka jingpyniasoh digital, kaba lai, ka dor jong ka data, kaba saw, bad kaba kham kongsan, ka jingthmu jong ka ‘digital first’.
Ha kaba iadei bad ka rishot ba nyngkong, u Myntri Rangbah duh u la ong ka jing duna dor ki tiar ka lah ban urlong lyngba ka Aatmanirbharta. U Myntri Rangbah duh u la ong ba ki don tang artylli ki jaka shna mobile ha India ha ki phra snem ba la leit. “Mynta kane ka la kiew sha ka 200,” la ong u Modi.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba na ka jing bym lah ban shalan ia ki mobile phone ha u 2014, mynta ngi la kylla sha ka ri kaba shalan ia ki mobile phone bad ba kane ka kam ka kot da ki hajar klur. “Baroh kine ki sienjam ki la ktah ia ka dor jong ki tiar. Mynta ngi la sdang ioh shuh shuh ia ki feature ha ka dor kaba kham jem,” u la ong.
Ha u rishot ba ar jong ka jingiasoh digital, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba ki nongpyndonkam internet ki la kiew sha ka 80 klur na ka 6 klur ha u 2014. Na ka jing duna ia 100 tylli ki panchayat ha u 2014 mynta 1.7 tylli ki panchayat ki dei kiba la iasoh da ki optical fiber.
“Kumba ka Sorkar ka la sdang ban leit sha man ki iing ban pynpoi ia ka bor ding elektrik, trei ban pynpoi ia ka um kaba khuid sha baroh lyngba ka HarGharJalAbhiyan, bad pynpoi ia ki tyndong as sha kiba duk tam lyngba ka skhim Ujjwala, ka Sorkar jong ngi ka trei ha kane kajuh ka rukom na ka bynta ka thong ban ai internet ia baroh,” u la ong.
Ha kaba iadei bad u rishot ba lai, ka dor jong ka data, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba la ai ia ki jingmyntoi bapher bapher ia kito kiba don ha kane ka kam bad ba ki teknoloji kum ka 4G ki la ioh jingkyrshan na ki polisi. Kane ka la pynhiaria ka dor jong ka data bad ka la wan ka data revolution ha ka ri. Kine ki lai tylli ki rishot ki la wanrah ia ki jingmyntoi ha baroh ki kam, u la ong.
Ha kaba iadei bad u rishotubalai lane ka jing thmu ‘Digital First’, u Myntri Rangbah Duh u la kynmaw ia ka por ba katto katne ngut ki briew ki la kylli hato kito ki badukbasuk kin sngewthuh ne em ia ka jingmut jong ka digital bad ki la artatien ia ka bor jong ki.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba u ngeit ha ka jingsngewthuh, jingshemphang bad ka jingkwah jubab jong ka jingmut jingpyrkhat ki briew jong ka ri. U la ong ba u la shem naduh mynshuwa ba ki badukbasuk ki kloi ban pdiang ia ki teknoloji ba thymmai.
U la kren ruh shaphang ki sienjam jong ka Sorkar ha kaba iadei bad ka jingai jingsiew digital ha kaba u la ong ba ka dei ka Sorkar kaba la pynsuk ia kane ka kam. “Ka Sorkar ka la pynshlur ia ka jingpynpoi ia ki jingshakri lyngba ka app lada ka dei kaba iadei bad ki nongrep ne ki nongdie dukan ba rit, ngi la ai ia ki ka lad ban pyndap ia la ki jingdonkam lyngba ka app,” la ong u Modi.
U la kynmawia ka jingbteng khlem jingthut jong ka DBT, pule puthi, jingai dawai tika bad ka jingai jingsumar, bad ruh ka jingtrei na la iing ha ka por jong ka khlamwat haba kiwei kiwei ki ri ki la shem jingeh ban bteng ia kine ki kam.
U la ong ba ka Digital India ka la ai rynsan, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba ki nongkhaii, ki nongseng kam lajong, ki nongsaindur bad ki nongshna jingshna kiba trei ha ki kam barit mynta ki lah ban die ia ki mar ia baroh. U Modi u la ong, “Mynta, phi lah ban leit sha ka iew hajan jong phi ne ka iew jhur bad phiniohi, wat ki nongdie jingdie ha madan ruh kin ong, wat siew da ka pisa, siew da ka ‘UPI’.
Kane ka pyni ba haba phi pynbiang ia ka kam, ka jingmut jingpyrkhat ruh ka iar.”U Myntri Rangbah Duh u la ong ba haba ka Sorkar ka trei da ka jingkhuidmynsiem, ki jing thmu jong ki briew ruh ki kylla.“Kane ka dei ka jingiapher kaba kongsan ha ka jing thmu (niyat) jong ka 2G bad 5G”, u la ong.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka data ka long kaba jemdor ha India haba ianujor bad kiwei kiwei ki ri. Ka la hiarna ka T 300 ia man ka GB sha kumba T 10 ia man ka GB. U la ong ba kane ka dei namar ki sienjam ba ka Sorkar ka la shim.“Ngi khlem ia hylla ia risa shaphang kane bad ngi khlem ai ki jingpynbna kiba heh.
Hynrei ngi peit pynbania ka jingsuk bad ka jingkyntiew ia ka jingsuk ki briew ka ri ban im. Lehse ka India kam shym la ioh jingmyntoi na ki lai tylli ki revolution ba nyngkong, hynreingangeit skhem ba ka India kan ioh jingmyntoi kaba heh na ka industrial revolution kaba 4 bad ba ngin ialam lynti pynban ha kane”, u la bynrap.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka jingpyndonkamia ka teknoloji 5G kan ym sahkut tang ha ka internet kaba stet hynrei ka don ka lad ban pynkylla ia ka jingim. U la ong ba shen ngin saiohi ia ki lad kiba don ha kane ka teknoloji. U Modi u la kyntu ia kito kiba don ha ki kam telecom ba kin leit sha ki skul bad ki kolej jong ka ri bad plie ia ki lad kiba kane ka teknoloji ka wanrah.
U la kyntu ruh ia ki ban plie ia ki lad na ka bynta ki MSME khnang ba kin shna ia ki mar kiba iadei bad ka jingshna ia ki mar elektrik. “Dei ban pyndonkam ia ka teknoloji 5G ban wanrah ia ka revolution ha ka ri,” u la ong. U Myntri Rangbah Duh u la kren shaphang ka jingpyndonkamia ki drone ia kaba la plie lad da ka Drone Policy ba dang shen.
U la ong ba ki bun ki nongrep kiba la nang mynta ban pynher ia ki drone bad pyndonkam ia kine ban synreit dawai ha ki jaka rep. U Myntri Rangbah Duh u la kular ia baroh ki briew ba ka India kan sa ialam lynti ia ka pyrthei baroh kawei ha ki kam teknoloji ban wan bad ba kane kan sa pynkylla ia ka India sha ka nongialam ia kiwei kiwei ki ri.
U Myntri Sorkar Pdeng ba dei khmih ia ka tnat Communications, AshviniVaishnaw, Myntri Khynnah ka tnat Communications, DevusinhChauhan, Chairman ka Reliance Industries, MukeshAmbani, Chairman kaBharti Enterprises, Sunil Mittal, Chairman kaAditya Birla Group, Kumar Mangalam Birla bad u Secretary, ka tnat Telecommunications, K Rajaramanki la iadon lang ha kane ka sngi.
Ka teknoloji 5G kanplie ia ki lad kiba bun ia ki briew. Kan iarap ruh ban ai ia ka data rate kaba bun, ka latency kaba duna, bad ka jingiakren kaba iaidbeitiaidryntih. Kan kyntiew ruh ia ka jingpyndonkamtyngkai ia ka bording ka spectrum bad ka network.
Ka teknoloji 5G kan iarap ban pyniasoh da ki billion tylli ki mar Internet of Things, kan plie lad ia ki jingai jingshakri ba kham bha lyngba ki video kiba kham bha bad ka jingpynpoi ia ki jingshakri kiba donkam kum ka telesurgerybad ki kali kiba kham bha ha ryngkat kiwei kiwei ki kam.
Ka 5G kanplie lad ban peit ia ki jinglynshop ka mariang ha ka por ba ki jia, ki kam rep ba kham bniah bad ka jingpynduna ka jinghap trei ki briew ha ki kam kiba don jingma kum ki kam par, ki kam pynmih umphniang na ki duriaw bad kiwei kiwei. Ha kaba pherna ki mobile network ba mynta, ki network 5G kin plie lad ia ka jingbuh kyrpang ia ki jingdonkam na ka bynta ki jingpyndonkam bapher bapher ha kajuh ka network.
Ia ka IMC 2022 yn pynlong na ka 1tarik haduh ka 4tarik u Risaw hapoh ka phang“New digital Universe”. Yn wan iashim bynta ki riewshemphang, ki nongseng kam lajong, ki nongsaindur thymmai bad ki ophisarsorkar ban pyni bad iakren shaphang ki lad ba kyrpang kiba mih na ka jingpdiang mardor ia ka jingpur jong ka digital technology.
