Shillong, Risaw 20: Ka Thong jong ka pyrthei baroh kawei kat kum ka SDG 2030 ka long ban pynlong ia ki Nongbah , ki jaka sor bad ki khapsor kiba lah ban kynthup lang ia baroh khlem da ienoh shadien iwei ruh khamtam ha ka roi ka par.
Kawei na ka thong ba khongsan tam ka dei ban pynsuk ia ka leit ka wan jong baroh ki briew khamtam ban kham pynsuk ia ki briew ba jynjar khamtam eh bad pynleit jingmut kypang ia ka leit ka wan na ka bynta na ka bynta ki briew kiba don ka jingduna ha ki dkhot met.
Bun na ki nongshong shnong jong ka Meghalaya ki lah dep mat ia ka jingsohsat ha ka jingim jong ki na ka daw ka jingduna, jingbym lah ha kiba bun ki liang ka ba khanglad ia ki ban iaid beit ki kam ki jam ha ka jingim jong ki. Kaei kata ka jingduna? ka jingduna ka long kum ha ka dur ka shatri kaba kynthup ia ka jingbym treikam bha ki dkhot met.
Ka jingshah pynkhring ha ki kam ki jam, ka jingbym iohlad ban shim bynta pura ha kiba bun ki bynta bad kane ka don jingiadei bha bad ka jingthroin ha koit ka khiah, ka jingbym kiew ha ka liang ka pule puthi , ka jingduna ha ka liang ka ioh ka kot bad ka jingduk kaba dei ruh kawei kaba ktah haduh katta ia ki briew kiba don ka jingduna ha ki dkhot met.
Katkum ka World Health Organisation ka pyni bad kdew ba kane ka mih baroh na ka daw ka jingduna jong ka jingshakri ba lah ban ioh bad shibun kiwei ki diengpynkiang kiba khanglad ha ka jingim ba man ka sngi.
Ka jingbym biang ha ka jingshakri ha ka leit ka wan kadei kawei ka dawbah kaba pynsohsat bad ktah haduh katta ia ka jingim jong ki briew kiba don ka jingduna ha ki dkhot met ha ka jingim ba man ka sngi.
Ki kali ba pyndonkam na ka bynta ka iaid ka ieng jong ki paidbah ki long kum u budlum ba khongsan eh ha jingim ba man ka sngi na ka bynta ka roi ka par ha ka imlang ka sahlang kaba pynlah ia ki briew ban poi sha ki jaka pule, sha ki kam ki jam, sha ka jingiadei kam dei jam kaba pynlong ban don bynta ha ka imlang ka sahlang.
Ki briew kiba don ka jingduna ha ki dkhot met ha Meghalaya ki ia kynduh ia ka jingsohsat ha ka jingim jong ki, kadaw ka jingduna ka jingshakri da ki kali paidbah ne kali sorkar ha ka leit ka wan kaba wanrah ka jinghiar ne duna ha ka jingiadei ne don bynta ha ka imlang sahlang, ka wanrah ruh ia ka jingduh jingmyntoi kaba khraw haduh katta katta bad ka ialam ruh sha ka jingshah iehnoh beiñ kaba long thik kum ka jingriam kaba ialam sha ka jingduk bad ka jingsngew marwei.
Ka sorkar kmie lyngba ka Ministry of Social Justice and Empowerment ka la pyllait paidbah ha u snem 2015 ia ka Campaign kaba ki khot ka Accessible India Campaign da ka jingthmu ba kongsan ban pynlong ia ki ïing sorkar ne jaka treikam sorkar bad kumjuh ki ïing jong ki riew shimet kiba iadei kam dei jam bad ki paidbah ba ki dei ban long kiba pynsuk ia ki briew kiba don ka jingduna ha ki dkhot met ban poi sha ka jaka ba dei ban poi.
Kawei ka mat ba khongsan ka kdew ruh ba shwa u bnai June 2022 kumba 25% ki kali sorkar ba pyndonkam na ka bynta ki paitbah ki dei ban long kiba suk pura na ka bynta ki briew kiba don ka jingduna ha ki dkhot met hynrei kumba ngi iohi mynta ha ka jylla Meghalaya ym pat iohi dak eiei watla bun ki briew kiba don ka jingduna ha ki dkhot met ki la angnud bad thrang lah slem bah ban don noh da ki kali kyrpang ban pynsuk ia ki.
Ka jingduna ha ki dkhot met kamdei satia ban long kadaw ka jingshah iehnoh beiñ ha ka roi ka par hynrei dei ban iatreilang da kaba kynthup lang ruh ia ki ha imlang sahlang bad pyntreikam pura ia ki hok, kiba long ka lad ka lynti ban wanrah biang ia ka jingkyrmen ha ka jingim jong ki, la ong u bah Ferdinand Lyngdoh.
