Iarap ban pynkut noh ïa ka jingpang Tuberculosis da kaba long ki nongkyrshan

Shillong, Rymphang 24: Ïa ka jingpang Tuberculosis la ju bna paidbah kum ka TB bad ka dei ka jingpang kaba la pynlong da ki khñiang jingpang kiba la tip kum ki Mycobacterium Tuberculosis.

Ka dei ka jingpang kaba saphriang lyngba ka lyer kaba pynïabit na uwei u briew sha uwei pat tang da kaba shu jyrhoh, synriah, lane da kaba shu kren jam ka sur.  Ym baroh ki briew kiba ïoh ïa une u khñiang jingpang kin ïoh ïa ka jingpang TB, hynrei ka jingma kaba lah ban ïoh ïa ka jingpang ka shong ha ka rukom im bad ki rukom ïoh jingsumar.

Kawei na ka daw ka long na ka jingbym biang ka bam ka dih, khamtam haba u briew u tlot met. Ka bam ka dih kaba don ïa ki jingbam teimet ka pynkhlaiñ ïa ka bor met jong u briew katba ki bym bam ïa ki jingbam ba teimet kin kham tlot bor bad ki kham kloi ban ïoh ne ïabit ïa ka jingpang TB.

Hapoh ka National TB Elimination Programme (NTEP), ki nongpang ki ïoh ei ia ki jingsumar bad ki dawai.  Dei ha u snem 2018,  hapoh ka Scheme Nikshay Poshan Yojana ka Sorkar ka la ai T. 500 (san spah tyngka) manla u bnai sha baroh ki nongpang TB kiba la pynrung kyrteng hapoh ka Nikshay tad haduh ba kin da pyndep pura ïa ka jingshah sumar.

Hynrei, wat hapdeng ki jingpyrshang baradbah jong ka Sorkar, ka thong ban pynduhjait ïa ka jingpang ka paw kumba ka long ka kam kaba jwat khlem ka jingïatreilang bad ka imlang ka sahlang. Ka jingïashim bynta lang jong ka imlang ka sahlang ka dei ka bynta kaba kongsan ban kynjoh sha ka thong ban pynduhjait ïa ka jingpang TB.

Ka Ministry jong ka Health & Family Welfare, lyngba ka Central TB Division, ka la wanrah ïa ka jingïalap (campaign) shaphang ka ‘Pradhan Mantri TB Mukt Bharat Abhiyaan’ (PMTBMBA) ha kaba la pynshlur bad iawer ïa ka imlang ka sahlang ban shimti ïa ki nongpang TB bad ban ai jingkyrshan ïa ki da kaba ai ïa ki jingbam teimet, ki lad ai kam ai jam, ka jingai jingkyrshan na ka bynta hynriew bnai lane kaba kham jlan haduh lai snem.

Ha ka 9 tarik, Nailur, 2022, ka President badonburom jong ka ri India ka la pynbna ïar sha ka ri India baroh kawei shaphang ka jingïalap ïa ka PMTBMBA. Hapoh kane ka prokram, ïa ki nongai jingïarap la khot kum ki Nikshay-Mitra. Ki Nikshay-Mitra ki lah ban long ki riewshimet, ki kynhun treimon sngewbha.

Ki Co-operative Societies, ki kynhun jong ki jaitniam bapher bapher, ki Cooperate, ki Seng Saiñpyrthei bad kiwei kiwei.  Uwei u Mitra u la lah ban ai jingiarap ym duna ia uwei u nongpang TB ba dang don hapdeng ka jingshah sumar na ka bynta hynriew bnai khnang ban ai ïa kino kino ki jingkyrshan sha ki nongpang.

Ïa mynta, ka jylla Meghalaya ka don 1988 ngut ki nongpang TB kiba la mynjur ban ïoh sa ïa ka jingkyrshan na ki Nikshay-Mitra, ha kaba na ki 513 ngut ki nongpang ki la ïoh ïa ki lad jingïarap lyngba ki 59 ngut ki Mitra ba la pynrung kyrteng.

Kane ka la ïarap ban khate ïa ka pla pisa jong ki longing ki nongpang TB ba la ïoh jingkyrshan da kaba pynïoh ïa ki jingbam teimet sha ki nongpang.  Ka jingïashim bynta pura jong ka imlang ka sahlang ban pynduhjait ïa ka jingpang TB kan pynkoit ïa ka sohkhliang kaba ïadei bad kane ka jingpang.

Ha kaba ïadei bad ka jingtrei shitom jong ka Sorkar, ka imlang ka sahlang bad ki kynhun bapher bapher ruh ki lah ban long ki bynta kiba kongsan ha kaba ïakhun pyrshah ïa u khñiang jingpang Tuberculosis,” ong u State TB Officer u Dr. M. Mawrie.

Ka jingtreimon sngewbha jong ka imlang ka sahlang ym tangba kan ïarap ban pynphriang ïa ka jingïalap paidbah shaphang ka jingpang TB hynrei kan pyntyllun shakhmat ïa ka jingïatreilang jong ka imlang ka sahlang ha kaba ïakhun pyrshah ïa ki jingshah kynthoh, u la ong.

Ka jingpang TB ka kham ktah bha ïa kiba dang don hapdeng ka rta kaba dang dei ban trei ban ktah (15 snem haduh 45 snem) kaba lam sha ka jingduh ïa ki sngi bylla bad kaba khynñiat ïa ki nongpang TB sha ka jingduk.

Ka Assistant Program Officer jong ka State NTEP, ka Dr. Amica J. Rynjah ka la ong, “katto katne ngut na ki nongpang ki dei ruh tang ki nongbsa jong ka ing ka sem bad nalor ba ki shah ktah ha ka jingpang TB, ka ing ka sem baroh kawei ruh ka mad ïa ka suhsat.”

Ka jingduhnong ha ka khih ka kamai ka dei kawei kaba ïatyngkhuh bad kaba ktah bha ïa ki nongpang TB.  Namarkata, nalor ki jingbam teimet  ïa ki nongpang TB, lah ruh ban ai ki jingkyrshan ai jinghikai ban pyntbit ia ki (vocational training).

U Bah Greenwell, uwei na ki nongpang TB uba la mynjur ban ïoh jingkyrshan, u la dap da ka jingsngewkmen ban tip ba la don uwei na ka imlang ka sahlang ba la kwah ban ïarap ïa u ha ka por ba u dang don ha ka jingshah sumar.

“Nga kwah ba ai khublei ïa u nongïarap jong nga uba la pynïoh ïa nga ki jingbam manla u bnai bad kyrshan ruh ïa nga ba ngan ïakhun pyrshah ïa u khñiang jingpang,” u la ong.  U nongkyrshan jong u, u la kular ban ai jingkyrshan ïa u na ka bynta shi snem da kaba ai jingkyrshan manla u bnai 1 kilo u dai, shi sleit ka pylleng bad u Nutrela.

U Father Ambukumar Anthony na St. Joseph Church, Selsella u dei u Mitra jong u Bah Greenwell.  U Bah Greenwell u la pynpaw ka jingkyrmen ba kin nang ïai mih shuh shuh ki briew kum u Father Anthony ki ban ïarap ban pynkut noh ïa kane ka jingpang. “Nga sngew ïoh jingmyntoi bad nga sngew ïoh jingkyrkhu ba nga la lah ban kyrshan ïa ki nongpang TB kiba donkam ïa ki jingïarap watla ka long tang na ka bynta khatar bnai.

Nga sngewsarong ban don bynta ha ka jingïakhun pyrshah ïa ka jingpang bad ban dup lah ban wanrah ïa ka jingkylla,” ong u Father Ambukumar Anthony.  U Father Anthony u la ai jingkyrshan ia ki hynñiew ngut ki nongpang TB na ka District TB Hospital, Tura da ki jingbam teimet.

Kino kino kiba don ka mon ban ai jingkyrshan ïa ki nongpang TB kiba la mynjur ki lah ban peit ïa ka NIKSHAY web portal (www.nikshay.in)bad ban pynrung kyrteng ïalade kum ki Mitra, lane ki lah ban wad jingtip na ki PHC/CHC kiba hajan eh lane na ki District Tuberculosis Officer khnang ban ïoh pynrung kyrteng.

Ki Nikshay Mitra kiba kwah ban ym pynmih kyrteng ki lah ban ai jingïarap ha ki Bank Account kaba la plie beit thik tang na ka bynta kane ka jingthmu hapoh ka kyrteng jong ki Nikshay Mitra/ PMTBMBA ha ki distrik bapherbapher. Ban long ki nongkyrshan/mitra khlem da pynmih ïa ka kyrteng, ki lah banphah da ka email sha ki District Tuberculosis Officer ban ïoh ïa ki Bank Account ha ki email ba la ai harum:

East and West Jaintia Hills – dtomgjnh@rntcp.org

East Khasi Hills -dtomgekh@rntcp.org

West Khasi Hills – dtomgwkh@rntcp.org

East Garo Hills -dtomgegh@rntcp.org

West Garo Hills – dtomgwgh@rntcp.org

Ri Bhoi – dtomgrbh@rntcp.org

South Garo Hills – dtomgsgh@rntcp.org

“Ki jingkyrshan na ki paidbah jong ka imlang ka sahlang halor ka jingsngew briew kan ïada ïa ka jingim jong ki nongpang TB bad kan ïarap ban kynjoh sha ka thong jong ka ri ban pynkut noh ïa ka jingpang TB ha u snem 2025,” la bynrap u Dr. Mawrie, State TB Officer.

 

 

 

What Next?

Recent Articles

Leave a Reply

Submit Comment

*

Where to buy Vidalista Professional 20 Mg (Tadalafil) tablet