Ka jingshallan Mawshun na Meghalaya la pynsangeh da ka sorkar Meghalaya

Shillong, Lber 05: Ka jingtrei par Mawshun jong ki Khasi, Jaintia, bad Garo bad ka jing shalan ia U ne U Mawshun sha ka ri East Pakistan ha kito ki por, mynta ka ri Bangladesh jong ki Khasi, Jaintia bad Garo ka long kaba la don naduh ki por ba synshar Ka Sorkar Bilat ia Ka ri India. Kane ka jingtrei Mawshun jong ngi ka long kaba la paw nam bad kaba sah jngkynmaw. U maw ba ngi shalan sha kata ka ri East Pakistan mynshwa ngi khot da kata ka kyrteng kaba ngi tip baroh U dei U Mawshun. Ia U ne U Mawshun la tih na ki jaka Ri Kynti. Ia U ne U Mawshun la shalan sha ka ri East Pakistan ka ba mynta ka ri Bangladesh lyngba ki Wah kiba tuid na Ri Khasi-Jaintia bad Garo sha ri Bangladesh da ki Lieng kawei kawei ka Lieng ka lah ban kit kumba 1 tonne eiei. Ka jingkhaii pateng ha kito ki por ka long kaba iaid beit iaid ryntih bad ka don ka jingiadei bad kato ka ri kaba iajan bad kaba ia sngewthuh jingmut bha.

Kane ka jingtrei Mawshun ka long kaba suk bad kaba ka jinglut jingsep ka long kaba, rit ki tiar ki tar kiba donkam ha kane ka jingtrei mawshun ba mynshwa ki long kine- Artylli ki Lyngka, U Mohkhiew, U Tyrnem U bakhia hapdeng 5-10 kilo bad U Bakhor U baiong ( Black Gunpowder) bad u ksai bakhor( Fuse wire). Ia kine ki Artylli ki Lyngka ( Crowbar) U wei U Lyngka ba pyndonkam ha kaba tih bad khlong Maw bad Khyndew bad U wei pat U Lyngka la pyndonkam ha kaba sam suloi. Kawei kawei ka thliew suloi ka jylliew ym palat ia ka 1 phut. Kiwei kiwei ki suloi ki jylliew tang shiteng phut bad shipawa phut. Ka jingheh jong uwei uwei U lyngkhot Mawshun ba shalan shabar Ka Ri U ba ka jingheh kam palat ia ka 12 inshi. Ia ki lyngkhot Mawshun ki baheh kham palat ia ka 12 inshi la shoh pynpait pat da U ta U Tyrnem ba ka jingkhia ka long hapdeng 5-10 kilo ban shoh pynpait ban ioh ia ki Maw lyngkhot, U bahehduh un long ym palat ia ka 12 inshi. Ia Une U bakhor bad U Ksai bakhor la wanrah hi da ki “Khar mahajong” jong ka East Pakistan/ Bangladesh. Ki Trai nongtrei Parmaw Mahajon na Ri Lum Khasi kim juh donkam ban shim Permit (License) namar la wanrah hi iakine ki tiar jingsiat da ki “Khar mahajon” kiba thied maw ki Mahajon na East Pakistan mynshuwa.

Ka jngsiew jingtda ia U bai Mawshun la wanrah hi da ki “Khar Mahajon East Pakistan” man la ki sngi Iew( Market Days). Ki nongtrei bad nong shalan maw kim ju donkam ban leit wad ia kito ki “Khar Mahajon (East Pakistan)” namar ba kine ki “Khar Mahajon” ki la wanrah hi ia ka pisa sha ki nong shalan maw ha Ri Khasi Jaintia. Ka jingkhaii pateng ha kito ki por ka long kaba beit ba suk bad kaba iaid beit iaid ryntih nadong shadong. Ym ju don ka jingkhuslai ka jinglynga kumba long ha ki por kiba mynta. Ki briew ha kito ki por ki im suk im sain ki shong suk shong sain bad ki im bha im miat. Uno Uno U ba kwah ban trei bad  ban khaii Mawshun U lah ban trei namar ba ka jinglut jingsep ha kaba pynbiang ia ki tiar trei ha ka jinglut kaba rit bad ki tiar ki tar ruh kiba khyndiat ym kum ha ki por kiba mynta.

Kane ka jingtrei Mawshun kala iaid beit iaid ryntih ha Ri Khasi Jaintia bad Garo hapoh ka sorkar Assam, kumta na India la ai ia ka License Export na Reserve Bank of India na ka bynta ki Exporter Laisen ia ka Blasting na ki DC India hadien 1984 la ishu pat da ka tnat jong ka Sorkar ,India ia ka export laisen pat la ai noh daka Deputy General of  Forgien Trade,India (DGFT) na ka bynta ka laisen Export/Import . Bad kane ka jingtrei ka la neh haduh bawan kane ka sorkar Meghalaya naduh ki snem 2015. Hadien ba la wan ka Sorkar jylla Meghalaya, ka la wanrah shibun ki jingkylla ha kane ka rukom trei Mawshun bad shalan Mawshun.

Ha U snem 2016 kane ka jingtrei Mawshun da ki nong Meghalaya ( Khasi, Jaintia bad Garo) la pynsangeh nadong shadong da kane ka Sorkar Meghalaya. Kane ka Sorkar ka la shna kata ka Rule kaba thymmai ia kaba la “Khot Ka MEGHALAYA MINOR MINERALS CONCESSION RULES, 2016”. Ia kine ki Rules ba thymmai la pyntreikam naduh kane ka snem 2016. Kane ka Rule ka la wanrah artylli ki kyrteng ia U juh U Mawshun, ba la khot “MAJOR LIMESTONE” AND “MINOR LIMESTONE” ia U ba mynshuwa ngi tip tang U wei U jait maw uta  U dei U Mawshun. Ia Une u Mawshun la khot mynta u juh u“MAJOR LIMESTONE CALCIUM” u juh u calcium bad ba lah ban die bad shalan tang sha ki Karkhana shna Dewbilat ( Cement Industry) bad ia U ta U wei U jait Mawshun u dei u juh u “MINOR LIMESTONE CALCIUM” lah ban die bad shalan tang sha ki Pajwa thang shun ( LIME KILN INDUSTRY). Kaba phylla shuh shuh hangne ka long ba ha ka por ban die ia U Mawshun la donkam ban pyntip sha ki bor Sorkar ki ba dei peit ia kane ka kam mawshun la kdew hangno yn die bad ban pyndonkam ia Une u “MINOR LIMESTONE” dei ban da pyntip da ki jynthoh da kito kiba trei ia Une U “MINOR LIMESTONE”.

Ka jingkylli kaba mih mynta ka long katno tylli kita ki Pajwa thang shun( LIME KILN INDUSTRY) ki don hapoh Meghalaya kiba lah ban thied bad ban pyndonkam ia U ne U “MINOR LIMESTONE”. Kumba long mynta kito ki trai Pajwa ki tei Pajwa thang shun bad kito ki trai hi ki tih ia U Mawshun na la ki jong ki jong ki Jaka bad Khyndew bad kim juh thied na shabar. Kito ki ba trei bad tih Mawshun haba kumta kin shalan shano kein ia U ne U “MINOR LIMESTONE” u ba ki la tih namar ba lada ki shalan ia U ne U MINOR LIMESTONE shabar Ri, kine ki bor sorkar kiba peit iakane ka kam pat kin ym ai TRANSIT SHALAN  ( Transit pass). Ka jingkylli mynta ka mih hangno yn die ia U ta U “MINOR LIMESTONE” u ban wanrah jingmyntoi ia ka jingim jong kito kiba trei bad kiba shalan sha bar. Ka Iew kaba heh kaba kine kiba trei Mawshun ha Khasi, Jaitia bad Garo ki ioh ka jingim na kaba trei Mawshun bad shalan ia U sha Bangladesh Ka Ri ba donkam eh ia u ne u marpoh khyndew ,U Mawshun. Ka jingthmu jong kane ka Rule 2016 ka long ban khniot suki suki ia ki jaidbynriew Khasi, Jaintia bad Garo kiba im na kane ka jingtrei Mawshun khamtam kito ki ba shong ha ki thain nongkyndong  khappud bad Ka Ri Bangladesh. Namar kane ka jingtrei bad shalan Mawshun kadei U Budlum jong kine ki jaidbynriew naduh hyndai-hynthai bad khamtam ba ka jing rep soh rep pai lah sha ktah da kata ka jingpang aiu re.

Kumba long mynta ha ka jylla Meghalaya ki don artylli ki Company dkhar ( NON-TRIBAL) kiba trei bad tih Mawshun bad shalan ia U ta U Mawshun U ba la khot u “MAJOR LIMESTONE”. Kita ki Company ki long- kawei kaba khot M/s KOMORRAH LIMESTONE MINING COMPANY PRIVATE LIMITED kaba ka Head Office jong ka ka don ha KOLKATA, WEST BENGAL. Ka ba ar pat ka Company  kaba kyrteng M/s LAFARGE UMIAM MINING COMPANY PRIVATE LIMITED kaba ka Head Office jong ka don ha Dhaka, Bangladesh. Kane ka Company kadei kaba khot Foreign-Owned Company. Kine ki artylli ki Company ki tih Mawshunna Meghalaya bad ki shalan ia U ta U Mawshun sha Bangladesh. Kumba long mynta tang kine ki Company kiba tih Mawshun ha Meghalaya bad kishalan ia U ne U Mawshun sha Ri Bangladesh ha kita ki karkhana dewbilat( CEMENT INDUSTRY).

Te kane ka Rule thymmai 2016 jong ka Sorkar Meghalaya  kala khang lad ia ki Khasi-Jaintia, bad Garo ban tih bad shalan ia U ta U “MAJOR LIMESTONE”.Ia kane la leh khnang da kane ka Sorkar jylla ban pynduh lad ia ki Khasi-Jaintia bad Garo bad ban ai lad kylluid ia kine ki artylli ki NON TRIBAL Company. Kito ki Rangbah kiba ialeh shitom ban ioh ia la ka jong ka Sorkar Jylla na ka bynta ki paid riewlum ka la long da khongpong mynta. Ka jingthmu jong ki ka long ban wan rah ia ka suk ka sain, ka bit ka biang ia U paid riewlum Khasi-Jaintia bad Garo. Ka jingkhot pyrta kaba jam mynta ia U paid Khasi-Khara, Jaintia bad Garo ka long ban ia shong pyrkhat bad bishar ia kane ka kam iap kam im. Kane ka la ktah jur haduh katta katta ia kito ki paid nongkyndong kiba shong ba sah ha ki jaka nongkyndong khamtam ia kito ki ba don ha khappud bad ka Ri Bangladesh kiba im bad ioh ja kpoh da kaba trei bad shalan Mawshun sha ka Ri Bangladesh. Ka jing kyntu bad ka jingdawa mynta na ka Sorkar Jylla ba kadei ban wanrah biang ia ka jingtrei Mawshun bad shalan Mawshun kumba ju long  na ka bynta ka bit ka biang, ka roi ka par, ka suk ka sain U paid Khasi khara-Jaintia bad Garo bad kham tam naka bynta kito kiba shong ha nongkyndong khappud bad ka Ri Bangladesh.

Namar ka jingban khia jong ki jingeh jingjynjar bad ki lanot kiba la wan kyrthep ka la pynlong iaki Riew Rangbah na Ki Thain Border Khasi-Jaintia bad garo haka 16/2/2017 bad ba la phah lang ruh iaka dur jong ki, ki la wan ia kynduh ia u Minister Forest & Environment, Ka Sorkar Jylla ha ka por 10 baje mynstep. Ki la pynpaw ha U ia ki jingeh ki jingjynjar ki lanot ba ki ia mad man la ka sngi naduh ba la pynsangeh kynsan ia ka jingtrei bad khaii shalan Mawshun sha Ri Bangladesh. Ha kata ka jingiakynduh bad jingiakren U ne U Minister ba donburom U la kular ha ki ban leh eiei halor kane ka kam kham kloi. Hynrei kaba sngewsih kthang eh ka long ba haduh mynta ym shym la mih eiei halor ki jingkular u tei U Minister badon burom.

Mynta kine ki nongshim Maw (Importer) na Bangladesh ki la pynsngew da ka jynthoh ha ki nongshalan Mawshun ( Exporter) na Meghalaya iaki jingeh bad jingioh duna U Mawshun na Meghalaya, India. Ki la ong ba lada ki jingeh bad jingioh duna Mawshun na Meghalaya ki iaineh kumne, da katei ka jynthoh ki la ong ba ki la ban shim Mawshun noh na kiwei ki Ri ba marjan jong ka dew bah Asia ba khot “South East Asia Countries” kum ka “Cambodia”, “Vietnam”, “Indonesia”, “Malaysia” bad kiwei kiwei ki Ri ba marjan. Lada kane ka jingthmu jong kitei ki nongshimmaw (Importer) kan urlong, ka jingma kaba ieng hakhmat jong kito ki paid Meghalaya kiba shait trei bad khaii Mawshun ka long kaba ym don kyntien shuh ban pynshai ia ki jingeh, jingjynjar, jingkordit, bad jinglanot jong kito ki paid ka jylla Meghalaya khamtam kito ki nongkyndong kiba shong basah, ba im bad ioh ja kpoh na ka jing trei bad Khaii Mawshun sha Meghalaya. Kumta ka jingkhot bad jingpyrta mynta ka khyllipmat ia ka Jylla Meghalaya bad Ri India hi baroh kawei ka long ban shim khia bad puson ia kine ki eiei ki ba ieng hakhmat kine ki rit paid Khasi-Jaintia bad Garo jong ka jylla Meghalaya kumno kin leh bad kaei ka lawei jong ki nangne sha khmat. Ko! Ki paid Khasi khara-Jaintia bad Garo to kyndit bynriew ban leh kumno lada kine kiei kiei ki wan urlong ha ka jingim jong ki. La ong u Bah Stodar Dkhar president ka Meghalaya Minerals Exporter Chamber of Commerce, Meghalaya, India.

 

 

What Next?

Recent Articles

Leave a Reply

Submit Comment

*

Where to buy Vidalista Professional 20 Mg (Tadalafil) tablet