U CEM ka KHADC um dei ban dei ban leh ia ki kam kiba pynbakla ia ka Riti ka Dustur:John

Shillong, Jylliew 20: Ka Dorbar ki Khlieh Nongsynshar Ka Ri Hynniewtrep ka pynpaw ia ka jingsngew pyrshah kaba jur ia ki kyntien byrngem ia ki Khlieh Nongsynshar naduh Shnong, Raid haduh Hima, kiba la mih ha ki kotkhubor Khasi ha ka 17 tarik June 2014, na ka liang jong u Bah Ardent Basaiawmoit, MLA & MDC, CEM KHADC, uba ialam ia ka kynhun ARPA (UDP, HSPDP bad KHNAM), tang namar ba ka seng HSPDP bad ka kynhun jong u ka bat ia ka bor synshar mynta hapoh KHADC.

Ka jingong ‘ngan wad jingtip kiei kita ki Hima /Elaka kiba iasoh kti lang bad u Bah John’ ki pynkynmaw ia ngi ia ka jingong ki riewshemphang ba ‘ngin tip ia ka nongrim u briew tang ynda ula shong ha ka bor’.  Kitei ki kyntien byrngem jong u Bah Ardent Basaiawmoit, CEM, KHADC, ki dei lehse ki nongrim jong kata ka synshar paidbah bad ka synshar donbor jong ka synshar politic.  Kitei ki jingbyrngem kim don jingmut shuh ha kane ka pyrthei shai. Ka long ka jingpynduh ia ka hok long briew ban pynmih ia kum kitei ki kyntien na u rangbah uba bat ia ka shuki CEM.  Ngi kyntu jur ia ki Khlieh Nongsynshar Shnong, Raid bad Hima ba kim dei da lei lei ruh ban tieng ia kitei ki jingbyrngem kiba la mih na u CEM, na ka seng HSPDP.

Ia ka jingong ba ka KHADC kaba mynta ha ka jingialam jong u CEM kam ithuh ia u Bah John Kharshiing bad ia ka Dorbar Ki Khlieh Nongsynshar ka Ri Hynniewtrep kaba knthup ia ka Federation of Khasi States, ngi don tang katne ban ong ba dang shen ha Raj Bhavan, ka 21 tarik October 2013, u Shri. Pranab Mukherjee, President, Ri India u la pdiang ban ia kynduh ia ka kynhun kaba 21 ngut ki Khlieh Nongsynshar kynthup na Khasi, Jaintia bad Garo. Kumjuh haba pynlong Dorbar Ri ka Dorbar ka juh ioh ia ka shithi ai khublei ka shithi ai mynsiem na u Dr APJ Abdul Kalam, President barim ha u snem 2004, na ka Smt. Pratibha Devisingh Patil,  President, barim ha u snem 2007, bad 2011 bad dang shen na u President Pranab Mukhrjee ha ka Dorbar Ri kaba saw ha u snem 2013. Ka Dorbar ka ioh ruh ia ki shithi ai khublei naduh sha bar ri. Sngewdei ban pynkynmaw ba ha kitei ki Dorbar Ri la khot sngewbha ruh ia baroh ki political party.

Ngi sngewdei ban pynkynmaw bad kyrpad ia u CEM ba un kylli na ki officer KHADC ban tip la ki Sorkar KHADC barim ki la juh thung bad khot ne em ia u Bah John F Kharshiing ha ki kam bapher bapher. Kam pher lada kane ka EC ha ka jingialam jong u Bah Ardent Basaiawmoit, kum u CEM kam treh ban ithuh hynrei kim dei ban leh ia ki kam kiba pynbakla ia ka Riti ka Dustur.

Kaba sngew samut ka long ba ha kawei ka liang u CEM u ong ba ka dei ka synshar paidbah ha kawei ka liang pat u byrngem ia ki Khlieh Nongsynshar shnong, Raid bad Hima ia ka jing ia snoh kti jong ki ba kin dawa ban iada ka hok jong ka jaidbynriew.

Kumba ka long ki MDC ki mih na ki seng bapher bapher kumta ha ka Dorbar Ki Khlieh Nongsynshar Ka Ri Hynniewtrep ruh ki ia don la ka jong ka jong ka jingiadei bad ki seng sain pyrthei kaba ngim juh ia tuklar namar ka dei ka hok laitluid ia ki ban ia snoh kat shaba ki ia mon.

Haba ngi ia lum ha ka Dorbar ka long ba ngim juh ia kren ia ka POLITIC sain pyrthei ri India, ban myntoi uwei ne ar, hynrei ka phang ka long tang kumno ban pynneh, pynsah, pynkhraw bad ban nang pynjanai ia ki Riti ki Dustur bad ki Hok jong u Khun u Hajar.

Ha ka jingshisha ngim sngew kwah ban pynshai shuh halor katei ka phang,  namar ka long kaba eh ban pynshai ia ki bym sngewthuh ia ka nongrim,  hynrei namar ba mih ki kyntien byrngem kumba la paw ha kitei ki kotkhubor Khasi na u Bah Ardent Basaiawmoit, CEM, KHADC, bad hadien ba kiba bun ki khun ki hajar, kynthup ki nongsynshar shnong, raid bad hima ki la bitar ia katei ka jingkren ngim banse ban pynshai khnang ba utei u CEM bad u EM i/c Elaka ba thymmai kin tip.

Khlem da shah liang, ngi dei ban ong ba namar kitei ki jingmushlia la bun bun snem na ka liang jong baroh ki party bun sien ka la pynlong ia kiba bat  bor hapoh ka KHADC ba kin long pynban tang kum kiba leh donbor, ki long pynban ki nongpynkiew iing lieh iing saw ia ki Nongsynshar Shnong, Raid bad Hima, bad dei namar kane ba ki Khlieh Nongsynshar ki la dawa ban ioh ia la ka jong ka Council ka ban long kaba khlem liang (partyless) kaba khlem party ban lait noh na ka synshar ka jingmushlia na ki party hapoh ki kam Hima/Elaka.

Ka jingbyrngem bad jingkynnoh jong u Bah A Basaiawmoit,  MLA & MDC, ba ka Dorbar ka long ka jaka riehtngen jong u Bah John ka long kaba khlem nongrim namar ma u ialade kum u CEM u long uwei na ki Working President bad nongkit kam jong ka seng sain pyrthei ka HSPDP, bad u EM in charge ruh u dei uwei na ki nongkitkam jong ka seng HSPDP, bad ha ka jingshisha baroh ki MDC ki ia don ha la ki jong ki jong ki seng sain pyrthei kumba la shah ia ki  da ka Election Commission ka Ri India.  Ym don kam ia u Bah Ardent ba un wad namar la bun synduk ki shithi bad ki jingthoh jingtar kynthup ki dur kiba la phah na ka Dorbar na ka por sha ka por sha ki bor KHADC hapoh office u CEM, ngi la mad la bun snem ia kum kine ki jingkynnoh,  don teng teng ki Khlieh Nongsynshar ki ioh ia ki CEM ki EM kiba ieng ha ka nongrim jong ka Riti ka Dustur bad don teng teng ba ki Khlieh Nongsynshar ki ioh ia ki CEM ki EM ki bym sngewthuh ia ka thymmei jong ka Riti Dustur jong u Khasi bad kaba kham shyrkhei ka long haba ki buh ia ka party ha khmat bad ia ka Riti ka Dustur shadien.

 

Ha kaba iadei bad ka jingong ban pynduh ia ka Riti bad ban ai lad noh ban jied da u ‘paidbah’, aiu kan jia lada mynta hapoh KHADC yn jied da baroh u nongshong shnong ka Ri India ia ki MDC ? Ngi kyrpad jur ia u CEM KHADC ba un pynleit jingmut bha halor ka kyntien ‘u khun u hajar’.   Kum ban shu pynkynmaw ba ha kiba bun ki Hima /Elaka katkum ka riti ka Dustur u Khasi, ki kur ki sei bad tyrwa ia u ba dei ban long Syiem bad hadien la pynskhem da ki Bakhraw bad hadien kane la rah hakhmat ka Dorbar Hima ban pynskhem. Kine ki rukom jied ki pher na kiwei ki Hima/Elaka sha kiwei ki Hima /Elaka, lada u Phareng u burom, ka Sorkar Assam ka burom ym lah sngewthuh shuh balei kane ka EC kaba mynta kam lah ban burom ia kaei ka ba la juh don.

Ka Dorbar Ki Khlieh Nongsynshar Ka Ri Hynniewtrep, ka dei ka kynhun jong ki khlieh nongsynshar naduh Shnong, Raid bad Hima, ( ka kynthup ruh ia ka Federation of Khasi States, Ki Sirdarship, Ka Dorbar ki  Dolloi) kane ka kynhun ka iatrei lang ryngkat bad Ka Dorbar ki Nokma ha ka thup The Grand Council of Chiefs of Meghalaya la pynwandur ia katei  ka Dorbar Ki Khlieh Nongsynshar ka Ri Hynniewtrep ha u snem 17 July 2003.  Ha ka jingshisha ha katei ka jingialang la tyrwa ban jied da u Syiem, Sirdar, lane Dolloi ban long u kum u Chairman, hynrei baroh ki Khlieh Nongsynshar ki la pynpaw ia ka jingeh kaba ki ia shem namar ka politic bad ka khwan myntoi shimet kaba mih na ki bor KHADC na ka por sha ka por bad khamtam ka jingshim kabu jong ki CEM ki EM,  namar ka jingdon jong ka AIN  kaba ktah ia ka Ri bad ka jaidbynriew ka The KHADC Appointment and Succession of Chiefs and Headmen Act 1959, kaba teh mraw ia ki Khlieh Nongsynshar haduh kine ki sngi, kumta ki la rai shisur ban aiti bad shaniah ia ka kam Chairman ha u Bah John F Kharshiing, namar katei ka AIN kam lah ban byrngem lane teh mraw ia u.   Ha u September 2011 haba u Bah Robert Kharshiing, MP barim u la pyllait noh ia ka kam kum u Chairman, Ka Grand Council of Chiefs of Meghalaya, da shisur ka Dorbar ka la shim ia ka rai ban pynkhamti ia ka kam ha u Bah John F Kharshiing, uba ha katei ka por la long u Secretary General jong ka GCCM, ba un bteng bad buddien ia ki kam bad la lum ia ka Dorbar Ri jong ka jaidbynriew ha u snem 2004, 2007, 2011, bad 2013, ha kaba la shim ia ki rai ban buddien ia ki dulir jong u khun u hajar kiba la ioh wat hapdeng ki jingbyrngem.

Kumba ia tip baroh ba Ka Dorbar Ki Khlieh Nongsynshar ka Ri Hynniewtrep ka iai buddien bad ka Sorkar India halor ki dulir Instrument of Accession and Annexed Agreement 17 August 1948, kiban iada ia ki Hok jong ka jaidbynriew Khasi Jaintia na ka Sorkar India bad kine ki la nang iaid shakhmat, ha kaba  dangshen ha u snem 2012 ka National Human Rights Commission, bad ha ka snem 2014 ka National Commission for Schedule Tribes bad kiwei kiwei ki bor ki la ai ki jingbthah kiba don jingkyrmen.

Ka Dorbar Ki Khlieh Nongsynshar Ka Ri Hynniewtrep ka la iaid lynti mynta la bun bun snem tang ha kawei ka nongrim, ban pynneh, pynsah, pynjanai bad ban nang pynkhraw ia ki jingsynshar tynrai, bad ka ai mynsiem ia ki Nongsynshar, ki Nongialam, ki Rangbah Kur baroh naduh ki Dorbar Kur ne Seng Kur, ki Dorbar Shnong, ki Dorbar Raid bad ki Dorbar Hima ba kin ialeh katba lah ban bat ia ki Riti ki Dustur ym ban tien ia kum kitei ki jingbyrngem kiba mih na ki snem sha ki snem ban ieng ia ka Hok namar ka history ka pyni shai ba ka thma bad ka synshar phareng la jan dap 200 snem mynshwa ka la wan bad ka la leit, hadien la wan ka synshar India, bad bud sa ka synshar Sixth Schedule 62 snem, bad ngi shem ba ki la wan ki CEM, ki EM ki wan kiba bun rukom, don kiba ieid Riti bad don kiba niew bein ia ka Riti, bad baroh kitei ki CEM ne ki EM, ki la leit ki la wan, hynrei kaba phylla kaba ai mynsiem ka long ba haduh kine ki sngi ki Dorbar Kur ne Seng Kur, ki Dorbar Shnong, ki Dorbar Raid bad ki Dorbar Hima ki iai neh wat hapdeng kitei ki jingbyrngem, bad ki jingleh donbor jong ki katto katne kiba bat ia ka bor.

Ha kajuh ka por ngi sngewdei ban ong ba ngi long kiba kloi ban ai ka jingiatreilang bad ban ai jingmut ia u CEM bad ka EC ARPA ban ia tei ym ban ia pynpra, hynrei kaba donkam ka long ba kiba bat ia ka bor ki dei ban pyni ia ka mynsiem kaba kylluid ym ban shu ia byrngem byrsit ia ka kynhun ki Khlieh Nongsynshar. Ha kane ka bynta ka Dorbar ka sngewdei ban dawa na ka KHADC bad na ka Sorkar Jylla ban buh noh da ka TRIBUNAL kaba kyrpang kaban khmih ban peit da ka Court kaba khlem liang kaba khlem party ban peit ia baroh ki kam Hima/Elaka khnang ban lait na kine ki jingiakhih namar ki jingsngewliang.   Shuh shuh lada u CEM bad EM in charge Elaka kynthup ia ki MDC jong ka ARPA ki don shisha ka jingthmu ban pynbha ka Dorbar ka buh ia ka thong ia ki ban wanrah shisha ia ka jingpynbeit ia ka AIN Appointment and Succession of Chiefs and Headmen Act 1959 ha kaba ki dei ban ai ka bor ha ki khun ki hajar lyngba kia Dorbar Hima kumba ka dei ban long.

Khatduh ngi kyntu jur ia baroh ki Nongsynshar naduh Dorbar Kur ne Seng Kur, Shnong, Raid bad Hima, ban batskhem ban bud ia ki Riti ki Dustur kumba ngi la ioh na ki longdien namar kadei ka deity ka kamram jong ngi ban aiti pat ia kitei ki hok sha ki longdien.(SP News)

 

 

What Next?

Recent Articles

Leave a Reply

Submit Comment

*

Where to buy Vidalista Professional 20 Mg (Tadalafil) tablet