Shillong, jylliew 03: Kumba 27 km na Dawki bad iaid lyngba ka Muktapur, ka don Ka Shnong Pasadwar. Ka ktien ba ki briew ki kren hangne ka long imat kaba kham pher na baroh ki ktien shnong Khasi ba ju ia kren ha Ri Khasi Jaintia jong. Ki briew hangne ki kren da ka ktien ka bym don jingiasngewthuh eiei bad ka ktien Khasi, Jaintia, Bhoi, War bad kiwei de ki jait ktien Khasi. Kaba kham isangsot ia kane ka Shnong Pasadwar ka long ba ka kamai kajih na ka kam dohkha kam don shuh bad long kum
ha ki por kiba la kham slem mynta ha kine ki snem kiba la dep.
Haba ia kren bad ki briew ka thain, ki ong ba ki dohkha kiba khia naduh kiba rit bha, lane kiba khia wat naduh 20 kilo shaneng haduh wat 100 kilo kim don shuh ha kane ka shnong namar ba ka wah Myntdu kam long ka ba bit ba biang ia ki dohkha ba har rukom ban dang don ka lad ban ia im bad roi parum pareh ha kane ka wah ka bym da jngai than na Bangladesh.
Ki dohkha hangne ki wan kiew bha ha ka por lyiur bad kan long kaba eh wat ia ki lieng ban jam na shilliang sha shillinag ka Wah ha ka por ba bun than ka dohkha. Don kam kumta wat ban sympat lane beh ia ki dohkha lada donkam ban jam da ka lieng. Ka daw bah ba ki dohkha kim lah shuh ban wan ha kane Ka Wah Myntdu kaba ia kynduh lang bad Ka wah Pram ka long namar ba ka um ka la long bih bad ba ki dohkha kim
lah shuh ban im.
Ia kane lehse lah ban dei bad leh se lah ban pynshisha ruh da ka Sypnosis on Reclamation of Water Bodies affected due to Coal Mining and Water Water Quality Control ba la wad bniah da ka Meghalaya State Pollution Control Board (MSPCB) hapoh ka Program National Water Monitoring Programme (NWMP) ba la kyrshan da Ka Central Pollution Control board, Delhi.
Kane ka jurip ka pyni ba bun na ki wah ha Jaintia Hills ki la long acid bha bad lang bha ka iron bad sulphate. Nangta kaba ktah bha ka long ba ka pH jong ka um ka la hiar shaba palat haduh ba kam long shuh ba ki dohkha doh pnat ba kin im bad ia kharoi kumba long ha ki snem ba la leit noh. Ban im ki dohkha doh pnat donkam ban biang ka pH hapdeng ka range kaba 6.5 haduh 9.0, hynrei ka pH jong ka wah Myntdu ka paw ba ka la long tang kumba pH-4.6. Kane kajinghiar ka pH ka kdew shai kdar ba ka lah ban dei hi na ka kam tih markhyndew khamtam u dewiong.
Ka jingmut jongnga haba nga thoh ia kane ka bynta kam mut ba nga pyrshah ia ka kam tih dewiong, hynrei hato ngi la ju pyrkhat mo ba kiwei ruh ki jingthaw kiba im kiba la thaw kyrpang da U Blei Nongbuh Nongthaw kin duh noh ka lad ban ia im lang bad ngi ki briew. Ym dei tang katta, haba ngi ia im lang ka long ruh ka lad ba ngi lah ban ia kamai bad kyndoi ja kpoh na ka kam tong dohkha bad die kha tyrkhong.
Kiba kham sngewthuh bha bad kiba kham stad sngewbha ban ia thuh khana pateng lem bad pynshai lem. Hato kam la dei ka por ban ia mir jingmutlang da baroh da kumno ngin tih ia ki mar poh khyndew khlem da pynjot pat ia ka sawdong sawkun lane Ka mei Mariang kaba bsa ba pjiah ia ngi. Ioh por ka por ba ngi hap ban shu ia ksaid hajuh khlem lah eiei shuh lane wat ban hap phet shnong ruh lada ngim don shuh sa ki tyllong um dih kiba bit ban ia dih um ia bam. (SP News)
