Shillong, Nailar 14: Ha ka jingkren jong u president jong ka Ri India shuwa ka sngi rakhe ia ka jinglaitluid jong ka Ri u la ong ba ka jinglong kyrpang jong ka Ri India ka dei ka jingiaburom mar kylliang iaki riti dutur jong ki para jaidbynriew ha kane ka Ri.
Ban sot ia ki katto katne n aka jingkren jong u President jong ka Ri India sha ki paidbah nongshong shnong jong ka Ri, la ong b aka jingrakhe ia ka sngi Laitluid jong ka Ri ka long ba ngi kyntiew burom ia ki nongialeh laitluid kiba la aiti ia la ka jong ka jingim namar ka Ri ha kaba la lah ban ioh ia ka jinglaitluid ha u snem 1947.
Ha katei ka por ym don ba lah ban ngeit ba ka synshar paidbah ha kane ka ri kan neh, hynrei kitei ki jingkren baroh mynta ki la lait lud namar ka Ri India wat hapdeng ka jingia bun ki jaid bynriew hynrei ka ri kala ieng skhem ha bun ki jingeh kiba ka ia kynduh na ki dei kiba na sha bar ne wat kiba ha poh iing. Kum ki paidbah nongshong jong ka Ri la ia bat skhem ia kane ka synshar paidbah kaba la ai pateng da ki nongialeh laitluit.
Ha kine ki saw snem kiba la leit noh u president u la ong ba u la iohi ia shibun ki jingkylla bad ka jinglah ban pass ia ka Gross State Tax (GST) ha pdeng ki jingeh kiba bun kane kala pyni b aka synshar paidbah ha ka Ri ka dei kaba la long rangbah.
Ka Ri kala ia kynduh bun ki jingeh na ki snem sha ki snem, hynrei ha kine ki saw snem mynta u la iohi ba ki don ki katto katne ngut ki kynhun kiba la pyrshang ban thombor ia kiba kham tlot bor bad kum kine ki don hangne hangtai hynrei dei ban leh tyngeh ia kum kine ki kynhun.
Ka jinglah ban ai jingiada ia ki kynthei khynnah ka kdew ia ka jinglong jingman jong ka ri. Lada don kano kano ka jingleh bein ne ktah ia ki kynthei khynnah ka wanrah ia ka jingmong ha ka imlang sah lang bad yn nym lah ban kam ba ngi long ki briew kiba la shai.
Ka synshar paidbah kam dei tang ban jied ia ka sorkar ha ka por elelction, hynrei kane ka jingialang ba baroh ki long ha ka juh ka kyrdan dei ban nang pynbha bad pynplung kat dang mih ki sngi, ki jingpynthut ha kiba bunki liang ban warah ia ka jingiapher ki long tang ki jingpynthut ban iaid lait sha bar jong ka Riti Synsahr jong ka ri bad kine ki jingleh ki long ki jinglehrain ha khmat jong ki paidbah.
Kumba ka long ka Riti synshar jong ka Ri kala dei kren shai kdar ia ki bynta baroh ia ka rukom trei kam jong ka sorkar bad ia ka riti synshar jong ka Ri katkum ka jingthmu jong ka dei ban bat ha kaba pyntrei kam ia ka bor jong ki.
Ha ka jingkren jong u president sha ki paidbah jong ka Ri, u la ong ba ka Ri kan kiew tang lada baroh ki kiew, bad ia kito kiba don ka jingsngew ba kila shah leh klet dei ban wanrah ia ki sha ka jingsngew ba ia long kawei kham tam eh ha kane ka juk jong ki kot ki bor.
