Ka lyer ka long kaba donkam haduh katta katta ia baroh ki jingthaw ba don jingim: Bah Staising

Shillong, Jymmang 03: Ka lyer ka long kaba donkam haduh katta katta ia baroh ki jingthaw ba don jingim ha kane ka sla pyrthei bad ka jinglong jingman ka suinbneng. Ka jingkylla kaba wan ha kine ki sngi namar ka jingkiew sted ki kam pynroi ha bun ki liang ka la pynlong ba ngim ioh shuh ia ka lyer kaba khuid kaba suba.

Kane ka jingma ka la  long ka mat  jingiakren kaba kongsan ha kine ki sngi kaba  buh jingeh ia ka sawdong sawkun da kaba ktah ia u khun bynriew , ki mrad,  ki jingthung jingtep, ki nongbah, ki khlaw ki btap, ki jingthaw ba im ha ki wah ki duriaw bad ia ka suinbneng. Ka jingjaboh ka lyer ka wan jia namar ka jingjaboh ki jynhaw um, ki pum pum bad tdem kiba kiew sha haw haw bad buh jingma ia baroh ki jingthaw ba don jingim. Da ki Million ki briew ki iap khlem pat dei por namar ka lyer jaboh.

Ka lyer ka kynthup ha ka ia ka Nitrogen, Oxygen, Carbon Dioxide, Jynhaw Um,  ki bynta jong  u pui pui  bad kiwei kiwei ki bynta. Ka jingkiew ne jinghiar ne jingbym biang ryntih shuh  jong kine ki bynta  jong ka lyer ki pynduna noh ia ka jingkhuid jingsuba jong ka. Napdeng kiba bun ki bynta kiba pynjaboh ia ka lyer kiba kham ma ki long ka Carbon Monoxide, Sulphur Oxides, Nitrogen Oxides, Ammonia, Particulate Matter bad Radioactive.

Ngi im ha kane ka juk jong ka jingkiew sted ki kam karkhana bad rukom im ki briew, ka jingjaboh ka lyer ka jur haduh katta katta. Don ar bynta kiba long ka daw ka jingjaboh ka lyer. Ki kam u khun bynriew bad ka bor mariang. U briew u pyndonkam ia u dewiong, ka petrol, ka diesel bad kiwei kiwei kiba pynmih ia ka tdem na ki karkhana, ki kali bad ter ter. Ki bor mariang ki dei ka jingpluh ki khlaw, ka jingbthei ki lum mihding, ka lyer kaba mih na ki jingthaw ba don jingim bad kiwei kiwei bad pynkiew  ia ki jaboh sha ka haw haw.

Ka lyer jaboh ka ktah ia ka jingheh jingsan ki jingthung jingtep bad ktah ia ka lyer kaba khuid ba ngin ioh ring mynsiem. Ka pynlong ruh ba ngin ioh ia u slap ba ktah ia ki jingthung, ia ki dohkha ha ki duriaw,  u thah, u lyoh khyndew bad kiwei kiwei ki jingshah ktah.

Ka lyer jaboh ka wanrah ia ka jingkiew ka jingshit ne Global Warming bad jingkylla ka suinbneng ne Climate Change kiba ktah ia ki jingthaw ba don jingim ha bun ki liang khamtam ha ka bam bad ka jingheh jingsan ryntih. Ka jingdon jong ka Carbon Dioxide ha ka lyer ka long kaba donkam na bynta ka Greenhouse effect namar ka Greenhouse effect ka iada ia ka pyrthei na ka jingkhluit ki kjat sngi. Hynrei ka jingdon palat jong ki ka ktah ia ka jinglong ka suinbneng.

Ka jingiai ring mynsiem jong ngi ia ka lyer jaboh ka ktah ia ka koit ka khiah ha bun ki liang bad ktah ia ki bynta bapher bapher ha ka met u briew. Ki don bun ki nongbah ha ka pyrthei bad ha ka Ri India jong ngi ruh khamtam ka nongbah Delhi bad kiwei kiwei ba ki briew ki shem jingeh ban ring mynsiem namar ka jingjur ka lyer jaboh.

Ka long kaba donkam ban teh lakam ia kane ka jingjaboh ka lyer da kaba ngi wad ki lad ki lynti ban pyndonkam ia ka lyer, ka sngi bad kiwei kiwei ha ka jaka u dewiong, ka petrol, ka diesel bad kiwei ha ka jingpynmih ia ka bording bad ha ka jingtreikam kiba bun rukom . Ban pyndonkam noh ruh da ki kali ba lah ban iaid da ka bording elektrik, compressed natural gas bad ban pyrshang ban nym sei kali than haba leit jingleit hynrei ban leit da ki kali iew ne kali paidbah.                                                                                                                        Ka jingpynmih ia ka bording elektrik ka long kaba donkam, tangba ngi dei ban pyrshang ban long mlien ban don ka jingkitkhlieh  ban pynduna ia ka jingpyndonkam ia ka  bad ban pyndonkam da ki tiar kiba bam duna ia ka, kum shibynta ban pynduna ia ka jingkiew ka lyer jaboh.

Kawei pat ka lad ban pynduna ia ka lyer jaboh ka long ban buh ia ki karkhana ba pynmih ia ki mar ne tiar kiba ngi ju pyndonkam ha ka jingim jong ngi kaba man la ka sngi sha ki jaka ba kham duna ba shong briew. Kane kan iarap suki suki ban pynduna ia ka lyer jaboh ha ki nongbah ne jaka sor. Kine ki long katto katne ki lad ban weng ia ki jingeh jong ka jingkiew ne jingjur ka lyer jaboh.

Ka United Nations ka la shimkhia halor kane ka bynta ia ka jingdonkam ban teh lakam. Ban wanrah ia ka jingsngewthuh ha ki nongshong shnong ka pyrthei baroh kawei ba ngim lah ban im khlem ka lyer kaba khuid ban ring mynsiem,  ngi donkam ban leh eiei ban pynioh sa shisien pat ia ka lyer khuid kaba ngi ring mynsiem ha man la ka khyllipmat jong ka jingim jong ngi da kaba buh ia ka ” Air Pollution ” ne ‘ka jingjaboh ka lyer’  kum ka phang pdeng ne ka theme jong ka sngi rakhe pynneh mariang ne ka World Environment Day 2019 ha ka 5tarik u Jylliew ban pdiang da ka ri China, la ong u Bah Staising Kharbeteng u ba dei u nonghikai.

 

What Next?

Recent Articles

Leave a Reply

Submit Comment

*

Where to buy Vidalista Professional 20 Mg (Tadalafil) tablet