Shillong, Naitung 28: Tang ar sngi hadien ba 
ka Khasi Hill Autonomous District Council (KHADC) ka mynjur ia ka Khasi Hill Autonomous District (Khasi Social Custom of Lineage) (Second Amendment) Bill, 2018, ki la mih ki jingpyrshah halor kane ain na ki riew shimet, ki nongialam seng bhalang bad kiwei kiwei.
Kum ban shu kdew ba ka KHADC ka la mynjur ia ka Khasi Hills Autonomous District (Khasi Social Custom of Lineage) (Second amendment) Bill, 2018 ha ka 25 tarik u Naitung da ka jingthmu ban iada ia ka shongkha shongman hapdeng ka kynthei Khasi bad u bym dei u Khasi. Halor kane ka Bill, ka KHADC ka la mynjur ia ka Section 3 jong ka Principal Act.
Hadien ka Section 3 (c) ba la don lypa, ka sub-section 3 (d) ruh la bsut lang, kaba ong, “Kano kano ka kynthei Khasi kaba ia shong kurim bad u bym dei u Khasi bad kumjuh ki khun yn shim ba kim dei shuh ki Khasi bad duh ruh ia ka jinglong Khasi bad kim lah ban kam ba ki dei ki Khasi hapoh kano kano ka ain “.
“Ngi iohi ba don ki briew kiba matlah kiba anna hynrei ka jingshim jait na ka kmie kam wanrah ia ki khun kynsha. Kane ka dei ka jingstad u longshwa manshwa ba kan ym don ka jingia-tyngkhuh ka snam”, la ong u Bah HS Shylla ha ka jingialang pynkup-burom ia ki samla pule ka Khadsaw Phra College, Mairang, hynne ka sngi.
“Ngi donkam jingstad bad jingtip ban tei ia ka jaidbynriew bad kane ka dei ka thong na ka bynta ka jaidbynriew ha kaba ki samla mynta ki long na ka bynta ka lawei ka lashai bad la shi sngi. Ngi im ha ka juk ba la synshar ia ngi da ki ain”, la ong shuh shuh une u rangbah uba la don bynta haka sain-pyrthei naduh u snem 1978.
“Ngi la iohi ba ki don beit ki jingduna ha ki ain kiba ngi thaw bad kumta ha ka 25 tarik u Naitung ka KHADC ka la mynjur ia ka ain ka ban teh lakam sbak ban pynneh pynsah ia ka jaidbynriew”, u la ong shuh shuh. “Ka kynthei Khasi kam dei ban long ka laisen ban thied khyndew, ban pyndonkam ha ki kam khaii pateng ne kiwei pat ki kam bad dei hangne ba ka wan ka jingdawa ban thaw ia ka ain kaba donkam”, u la ong.
“Kan wanrah jingeh lada wan ki pyrsa kurim da ki bym dei Khasi. Ngi la iohi bunsien ha shwa ban khynra laisen khaii ia ki bar jylla ha iew mih ka kynthei Khasi ban kam ba dei ka jong ka”, la pynpaw u Bah HS Shylla.
“Kane ka ain ka dei na ka bynta ki bym don jingkit khlieh na ka bynta ka jaidbynriew jong ngi bad ngi pynlong ain ia kaei kiba ngi ju leh bad bud ha ka jingim”, u la ong shuh shuh bad bynrap, “Ngim khang ia phi bad phi lah ban jied uno uno bad kiba ia shong kurim bad ki bym dei Khasi phin duh ia ka jingithuh ba phi dei ka Khasi”, la ong u Bah HS Shylla.
“Ngi shim da kaba pyniahap bad ka rai ka Supreme Court na ka bynta ki jaidbynriew riewlum. Ka ain kam dei na ka bynta ki ba don ka jingkit-khlieh bad na ka bynta ka burom. Ki don kum ki briew kiba pyrshah ia kane ka ain bad kim don jingsngew jaidbynriew shuh “, u la ong shuh shuh.
“Ki Khasi ki dei Khasi bad to ieid jaitbynriew katba ieid jaitbynriew hynrei kan ym myntoi lada ym don jingkit-khlieh. Ngin thaw ain ym ba ki samla kin rah suloi ban ia siat bad ngin nym sheptieng. Nga ong biang ba kane ka ain kam dei ka ain na ka bynta ki samla kiba don jingkit-khlieh na ka bynta ka jaitbynriew “, la ong u Bah HS Shylla.
Haba kylli ia une u CEM, kaei ka kaba u don ban ong halor ka jing pynpaw pyrshah da ki katto katne halor kane ka ain, u la ong, ” Kato ka pyni ba ka mynsiem Khasi ha ki kam don shuh bad lada ki dang don mynsiem Khasi kin ym pyrshah ia kane ka ain”.
Halor ka jingkynnoh ba ka KHADC ka la leh kyrkieh khlem da wad jingmut lang na ki kur ki jait bad ki Hima, u ne u CEM u la ong, “Em ym donkam ban iaid sha kita kita bad kane ka dei kaba la donkam la slem bad bun kiba kwah ia kane”.
“Ki bym kwah ia kane ki dei ki bym don mynsiem Khasi shuh ban pynneh ia ka jaidbynriew. Kiba pyrshah ki ia biang ban ia im da kawei pat ka rukom im ba la kham heh kyrdan (hi-fi) bad ki biang”, la ong u Bah Shylla.
“Te ngi dei ka jaidbynriew Khasi bad ngi donkam ban leh ia kane bad phim dei ban sngap ia ka jingkren jong iwei lane ar ngut”, la ong une u CEM.
