Shillong, Jylliew 24: Ka cabinet kaba la long mynta ka sngi kala pdiang ia ka jingai jingmut jong ka tand Mining bad Geology Department kaba dei beit tang na ka bynta jong u Dewiong ban peit kyrpang da ka sorkar jylla ban pynlait ia ka kam tih dewiong naka Coal Mines Nationalization Act, 1973, lyngba ka jingpynbna jong u president ha ka jaka ki riew lum ha kane ka jylla Meghalaya.
Na ka daw ba ki nongtih dewiong bad ki trai par dewiong kila shah ktah bha na ka rai jong ka National Green Tribunal (NGT) ha kaba ia dei bad ka kam tih dewiong bad ban shallan ia u dewiong, na ka liang jong ka department kala batai ba kumno kane ka jingaijingmut ba kumno ban don ruh iaki kyndon ha kaba ia dei bad kane ka kam tih dewiong na ka bynta ka jingmyntoi jong ki paidbah ka jylla.
U Myntri rangbah ka jylla u Dr Mukul Sangma u la ong ba ka sorkar jylla kala ialeh katba lah ban don noh ia ki kyndon ha kaba ia dei bad kane ka kam tuh dewiong da kaba pynwandur ha kaba ia dei bad ki kyndon bad ki ain kiba ia dei bad ka Mariang, ban iada ia ki nongbylla bad ka jingsngew shngian ha kaba trei ia ka kam.
Na ka liang jong ka sorkar kala wanrah ia ka Meghalaya Mines & Minerals Development Policy, 2012, bad ia kane ka sorkar kala pynlong ia ki jingialang na ka por sha ka por bad ha dien kane ka jingiamir jingmut ka pyntrei kam ia ka ha u snem 2014. Bad ha ka juh ka por ka NGT kala pynmih ia ka hokum ban khang ia kane ka kam tih dewiong bad kane ka kla ktah ia kane ka jingtih dewiong ha ka jylla.
Ban pynlait ia ki jingeh kiba ka jylla ka ia kynduh ha kaba ia dei bad kane ka kam tih dewiong da kaba peit sani bha ia ki ain kiba la shna da ka parliament kiba lah ban long ki dieng pynkiang, ha dien ba la shong pyrkhat na ka por sha ka por ka sorkar jylla kala ia kren bad ka sorkar pdeng ha u bnai jymmang jong u snem 2014 bad ka sorkar jong u Dr Manmohan Singh ba dei ban pyntrei kam ia ka Para 12A(b) jong ka Sixth Schedule jong ka riti synshar jong ka Ri ban pynlait ia kane ka jylla na ka jingpyntrei kam iaka Coal Mines (Nationalization) Act, 1973 ha ki jaka ba hap hapoh jong ka sixth Schudule.
La leh ia kane namar ba ka Coal Mines (Nationalization) Act, 1973, khamtam eh ha ka kyndon kaba lai jong kane ka ain ka kren shai kdar ba u dewiong ha kane ka ei dei ai sha ka sorkar pdeng. Shuwa jong u snem 1973 ka sorkar jylla kala ia kren bad ka sorkar pdeng ba ia kane ka kam tih dewiong ha kane ka jylla ym dei ban pynsangeh ban nym khang ia ka jingtrei jong ki briew kiba dei ki riewlum ha kaba la niew ha katei ka pork um ki jingtrei kiba rit eh.
Hynrei ha ka juh ka por la bthah ia ka sorkar jylla ba ka dei ban shna ia ki ain ha kaba ia dei bad ka jingpynneh pynsah ia ka mariang, ban iada ia ki nongtrei bad ban ai ka jingiada na ki ki jingmynsaw da kaba shim ia ki jingiarapkum na ka Coal India Limited lane na ka MMDC hynrei ia kane ka bynta la shu leh klet.
Haba ia dei bad kane ki don ar tylli kiei kiei kiba ka don ha khmat jong ka sorkar, kawei ka long kumno ban pyntrei kam ia ka Meghalaya Mines & Minerals Policy, 2012 da kaba pynwan dur ryngkat bad ki ba bun ki ain kiba ia dei halor kane ka kam tih dewiong bad mynta ka sorkar kan ialeh katba lah ban wanrah ha khmat jong ka NGT ba kan weng noh ia ka rai kaba la ai mynshuwa.
Ka jingeh kaba ka sorkar ka don ha khmat mynta ka long halor ka Coal Mines Nationalization Act, 1973,” u la ong, dei halor kane ba ka tand Mining bad Geology Department kala wanrah ia kane ka jingai jingmut bad ka sorkar mynta kan leit ban rah sha ka sorkar pdeng halor ka bynta jong ka Coal Mines (Nationalization) Act 1957 da ka jing pynbna jong ka sorkar pdeng lyngba jong u president ba kan nym trei kam ha Meghalaya.
U la pynkynmaw ba ka sorkar jylla ha u snem 2015 ka sorkar jylla kala kyrpad ia ka sorkar pdeng ba kan wanrah ia ka jingpynkylla halor ka Mines & Minerals (Development and Regulation) Act, 1957 namar kane ka ain ka ktah ia shibun ki bynta ha kaba ia dei bad ka jingtih ia ki mar poh khyndew bad dei halor kane ba ka iing dorbar kala shim ia ka rai ban dawa ka sorkar pdeng ba ka dei ban pyntrei kam ia ka Para 12A(b) jong ka Sixth Schedule ha kaba ia dei bad ki kyndon jong ka MMDR Act, 1957, kumba la pynkylla, ia kane ka bynta kin sa ia kren bad ka sorkar pdeng hapoh jong ka Ministry ba deipeit ia ki marpoh khyndew namar ki don shibun ki marpoh khyndew ha katei ka ain.
Kumta kane ka jingai jingmut jong ka Mining & Geology ka long ban ai bor ia kane ka tand sorkar ba kan bishar bniah ia ki kam kiba ia dei bad kane ka bynta khnang ba ia kane kam lah ban bishar da ki ministry ki bapher bapher jong ka sorkar pdeng khnang ba kane kan nym jyrwit jyrwat ha kit and sorkar bapher bapher, kane ka jingthmu ka long ban phai khmat beit tang ia u dewiong bad ban ia kren pat halor kiwei ki marpoh khyndew la ka jong kajong.
